అధ్యాయ స్వరూపం:
ఈ అధ్యాయం మొత్తం 20 శ్లోకాలతో కూడుకొని ఉంది. అయితే, ప్రతీ శ్లోకం లో ఒక తత్త్వాన్ని స్పష్టంగా ప్రతిపాదిస్తుంది. ఇది ఒక వైపు వేదాంత తాత్వికతను వెల్లడించడమే కాకుండా, జీవన దార్శనికతకు పునాది వేస్తుంది.
క్షరమూ, అక్షరమూ, పురుషోత్తముడూ:
భగవద్గీత పదిహేనవ అధ్యాయం ప్రధానంగా మూడు పురుషుల (స్వరూపాల) మీద కేంద్రీకృతమై ఉంది:
1. క్షర పురుషుడు :
ఇది భౌతిక ప్రపంచంలో జీవించే జీవి. ఇది పంచభూతాల వల్ల ఏర్పడిన శరీరంతో బంధించబడి ఉంటుంది. ఈ శరీరధారి జీవుడు జనన మరణ చక్రంలో చిక్కుకుపోతాడు. ఇతడు ప్రాకృతిక బంధనానికి లోబడి ఉంటాడు.
2. అక్షర పురుషుడు :
ఇది స్వరూపంగా ఆత్మ. ఇది శాశ్వతమైనది, మార్పులకు లోబడదు. కానీ, ఇది శరీరరూపంలో ఉండటం వల్ల సంసారంలో చిక్కుకుపోతుంది. ఇది క్షేత్రజ్ఞుడు.
3. పురుషోత్తముడు :
ఈయననే భగవంతుడు. ఇతడు క్షరమూ, అక్షరమూ రెండింటికి మించిన పరతత్త్వం. ఈయనను శ్రేష్ఠుడిగా, భగవత్తత్త్వానికి స్వరూపంగా గీతా వచనాలు ప్రకటిస్తున్నాయి. ఇతడు సమస్త విశ్వాన్ని అధిష్ఠించి ఉంటాడు. ఇదే ఈ అధ్యాయంలో గర్భితమయిన సందేశం.
ఆశ్రయ వృక్షం మరియు జీవుని బంధనం:
ఈ అధ్యాయం ఒక అద్భుతమైన ఉపమానంతో మొదలవుతుంది — అది "అశ్వత్థ వృక్షం" (ఒక ఓదు తలకిందులైన వృక్షం) అనే దృశ్యంతో. ఇది సంసార రూప వృక్షంగా పేర్కొంటారు.
* ఈ వృక్షానికి మూలం పై ఉంటుంది, అంటే పరమాత్మనే మూలం.
* దాని శాఖలు కర్మఫలాల ఆధారంగా విస్తరిస్తాయి.
* వేదములే దాని పత్రాలవంటివి.
* ఈ వృక్షం మార్పులకు లోబడి ఉంటుంది, క్షణక్షణానికి పెరుగుతుంది, తగ్గుతుంది.
* దీనిని నశింపజేయడానికి “వైరాగ్య రూప ఖడ్గం” అవసరం. అంటే, మనసులో అభిమానం లేకుండా పరమాత్మను ఆశ్రయించడం ద్వారా దీనిని నశింపచేయవచ్చు.
ఈ వృక్షం ద్వారా భౌతిక ప్రపంచం ఎలా బంధనంగా మారుతుందో అర్థమవుతుంది. జీవుడు ఈ వృక్షంలో చిక్కుకొని పునర్జన్మల చక్రంలో తిప్పబడతాడు. దీని నుండి విముక్తి పొందాలంటే జీవుడు ధ్యానము, భక్తి, జ్ఞాన మార్గాలను అనుసరించాలి.
జీవుడు ఎలా బంధించబడతాడు?
ఈ అధ్యాయంలో భగవంతుడు వివరిస్తాడు — జీవుడు పదార్థాలపై మోహంతో బంధించబడి, జనన మరణాలలో తిరుగుతూ ఉంటాడు. అతను తాను పరమాత్మ స్వరూపమైన విషయాన్ని మర్చిపోతాడు. పంచభూతాలకు లోబడి తన నిజ స్వరూపాన్ని గుర్తించలేడనేది ఈ బోధనలో భాగం. కానీ పరమాత్మను ధ్యానించేవాడు అతన్ని తెలుసుకొని విముక్తి పొందగలడు.
పరమాత్మగారి వైశిష్ట్యం:
పరమాత్మగారి తత్త్వం ఈ అధ్యాయంలో విశిష్టంగా విపులంగా వివరించబడింది. ఆయన:
* సర్వాంతర్యామి (అంతర్యామిగా ప్రతి జీవిలోనూ ఉన్నవాడు)
* జ్ఞానాన్ని ప్రసాదించేవాడు
* ప్రకృతిని నియంత్రించే అధికారి
* కర్మల ఫలాన్ని నియమించే అధిపతి
* ఆది, మధ్య, అంతముల లోనూ ఉన్నవాడు
* అన్ని వేదాలు చివరికి ఆయననే పొందే మార్గం చూపుతాయి
పురుషోత్తముని గురించి తెలుసుకునే వ్యక్తి వాస్తవ జ్ఞానాన్ని గ్రహిస్తాడు. అలాంటి జ్ఞానంతో నిండి ఉండే వ్యక్తి పరమగమ్యుని చేరుతాడు. అంటే, ఈ బోధన వేదాంత పరంగా “పరమగతి సాధన”కు మార్గాన్ని చూపుతుంది.
వేదాంత సమ్మతత:
ఈ అధ్యాయం వేదాంత సిద్ధాంతాలకు అనుగుణంగా ఉంటుంది. “బ్రహ్మము సత్యం, జగత్ మిథ్య” అనే భావనకు సమర్థనగా నిలుస్తుంది. జగత్తు అశాశ్వతమని, పరమాత్మ శాశ్వతమని బోధిస్తుంది. వేద జ్ఞానాన్నీ, ఉపనిషత్తుల తత్త్వాలను సంక్షిప్తంగా చర్చిస్తుంది.
భక్తికి ప్రాధాన్యం:
ఇక్కడి సందేశం ప్రకారం, జ్ఞానంతో పాటు భక్తి కూడా ముఖ్యమైన మార్గమే. భగవంతునిపై అఖండ భక్తి ఉండినపుడే ఈ సంసార వృక్షాన్ని నశింపజేయగలం. భక్తి, జ్ఞానం రెండూ పరస్పర సంబంధంతో ఉంటాయి. భగవంతుని పరతత్త్వాన్ని తెలుసుకుని భజించే వారే విముక్తులవుతారు.
పురుషోత్తమ యోగముని ప్రాముఖ్యత:
ఈ అధ్యాయముని ప్రత్యేకత ఏమిటంటే — ఇందులో భగవంతుడు తానొకపక్క సర్వవ్యాపకుడు, మరోపక్క అనేక జీవులకు కేంద్ర బిందువుగా ఉన్నవాడిని అని ప్రకటించడమే. ఆయన తాను “పురుషోత్తముడు” అని స్వయంగా చెప్పడం ద్వారా తన అసలైన తత్త్వాన్ని భక్తులకూ జ్ఞానులకూ బోధించాడు. ఇది భగవద్గీతలో ఉన్న ముఖ్యమైన మానవీయ సందేశం కూడా.
ముగింపు:
పదిహేనవ అధ్యాయం జీవుడు తన అసలైన స్వరూపాన్ని ఎలా తెలుసుకోవాలో, పరమాత్మతో ఏకత్వాన్ని ఎలా పొందాలో చూపించే ప్రకాశమయం. ఇది జ్ఞానాన్ని, భక్తిని, విరక్తిని సమన్వయం చేసుకున్న అధ్యాయం. జీవుడు తన అసలైన ధ్యేయాన్ని తెలుసుకోడానికి, ఈ భౌతిక ప్రపంచ బంధాల నుండి విముక్తి పొందడానికి ఇది మార్గదర్శిగా ఉంటుంది. శరీరంతో వచ్చే బంధాలనుండి మనిషి బయటపడాలంటే ఈ అధ్యాయంలో చెప్పినట్లుగా వాస్తవిక జ్ఞానాన్ని గ్రహించి భగవంతుని చేరాలి. ఇదే పురుషోత్తమ యోగం యొక్క అర్థం, ప్రధానత.
ఇది భగవద్గీతలో తాత్వికంగా అతి సారగర్భితంగా నిలిచిన అధ్యాయాలలో ఒకటి.
0 కామెంట్‌లు