ఆధ్యాత్మిక విషయంలో ఆత్మకు ఎందుకు ప్రాధాన్యత ? - ఆత్మ గురించి భగవద్గీతలో ఏముంది ?

మనిషి ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానములో "ఆత్మ"కు అత్యధిక ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడటానికి ప్రధానంగా ఈ క్రింది కారణాలు ఉన్నాయి:

1. ఆత్మ అనేది నిత్యమైనది – శాశ్వతమైనది

భౌతిక శరీరం నశించిపోయే వస్తువు అయినా, ఆత్మ నశించదు. ఇది జన్మ, మరణాలకు అతీతమైన శుద్ధ, నిత్య, అవినాశి సత్త్వము. భగవద్గీతలో కూడా **"న జాయతే మ్రియతే వా కదాచిత్"** అనే వాక్యంలో ఈ సత్యాన్ని స్పష్టంగా చెప్పబడింది.

2. ఆత్మే నిజమైన “నేను”

మన శరీరం, మనస్సు, బుద్ధి-అన్నీ మారుతున్నాయి, అయితే జీవి యొక్క నిజమైన గుర్తింపు ఆత్మ. ఆత్మ తెలుసుకోవడం అంటే – తన నిజమైన స్వరూపాన్ని తెలుసుకోవడం. "తత్వమసి", "అహం బ్రహ్మాస్మి" వంటి వేద వాక్యాలు దీనినే చెబుతున్నాయి.

3. ఆధ్యాత్మిక మార్గంలో విముక్తి లక్ష్యం

ఆధ్యాత్మికత అంటే కేవలం భక్తి కాదని, జ్ఞానంతో సహితమైన స్వాత్మ-బోధ అని ఉపనిషత్తులు చెబుతాయి. మనిషి జన్మ, మరణ చక్రం నుంచి బయటపడాలంటే తన ఆత్మ స్వరూపాన్ని తెలుసుకోవాలి. ఆత్మసాక్షాత్కారం కలిగినవారే మోక్షాన్ని పొందగలరు.

4. ఆత్మ ద్వారా పరమాత్మను చేరగలగడం

ఆత్మ అనేది పరమాత్మ యొక్క అంశంగా భావించబడుతుంది. “మమైవాంశో జీవలోకే జీవభూతః సనాతనః” అని భగవద్గీత చెబుతుంది. పరమాత్మను చేరాలంటే మొదట తన ఆత్మ స్వరూపాన్ని గ్రహించాలి.

5. సమత భావాన్ని అందించే తత్వం

ఆత్మ జ్ఞానం కలిగినవాడు సర్వజీవులను సమంగా చూస్తాడు. “విద్యావినయసంపన్నే బ్రాహ్మణే గవి హస్తిని... పండితాః సమదర్శినః” అన్నట్లుగా, ఆత్మ దృష్టితో చూసే వ్యక్తి కుల, మత, జాతి బేధాలకిచ్చే ప్రాముఖ్యతను తృణప్రాయంగా చూస్తాడు.

6. శాశ్వతమైన ఆనందం ఆత్మలోనే ఉన్నది

బాహ్య వస్తువులలో కలిగే సుఖం తాత్కాలికమైనది. కానీ ఆత్మ జ్ఞానములో నిబద్ధత కలిగినవారు “సచ్చిదానంద స్వరూపము”గా ఉంటారు. వారి ఆనందం లోపల నుండే ఉద్భవిస్తుంది. ఇది శాంతి, మౌన, నిశ్చలతను ఇస్తుంది.

7. ఆత్మబోధే నిజమైన విజ్ఞానం

వేదాలు, ఉపనిషత్తులు, భగవద్గీత వంటి శ్రేష్ఠ గ్రంధాలన్నింటిలోనూ ఆత్మ జ్ఞానానికే అంతిమ స్థానమిచ్చారు. భౌతిక విజ్ఞానం పరిమితమైనది, కానీ ఆత్మ జ్ఞానం పరిపూర్ణమైనది.

ఆత్మ గురించి భగవద్గీతలో ఏముంది ?

భగవద్గీతలో "ఆత్మ" గురించి విపులంగా, లోతుగా వివరణ ఇవ్వబడింది. ఆత్మ అంటే ఏమిటి? అది ఎలా ఉంటుంది? మన శరీరం, మనస్సుతో అది ఎలా భిన్నమై ఉంటుంది? – అనే ప్రశ్నలకు గీతలో స్పష్టమైన తాత్విక సమాధానాలు ఉన్నాయి.

ఇక్కడ భగవద్గీతలో ఉన్న ముఖ్యమైన ఆత్మ సూత్రాల గురించి వివరంగా చూద్దాం:

1. ఆత్మ నిత్యమైనది – అవినాశి

శ్లోకం (అధ్యాయం 2, శ్లోకం 20):
" న జాయతే మ్రియతే వా కదాచిన్
నాయం భూత్వా భవితా వా న భూయః।
అజో నిత్యః శాశ్వతోఽయం పురాణో
న హన్యతే హన్యమానే శరీరే॥ "

🔹 అర్థం:
ఆత్మకు జననమూ లేదు, మరణమూ లేదు. ఇది శాశ్వతమైనది, నిత్యమైనది. శరీరం నశించినా ఆత్మ నశించదు.

2. ఆత్మ శరీరానికి వేరయినది

శ్లోకం (అధ్యాయం 2, శ్లోకం 22):
"వాసాంసి జీర్ణాని యథా విహాయ
నవాని గృహ్ణాతి నరోఽపరాణి।
తథా శరీరాణి విహాయ జీర్ణానీ
అన్యాని సంయాతి నవాని దేహీ॥

🔹 అర్థం:
ఒక వ్యక్తి పాత బట్టలను వదిలి కొత్త బట్టలు ధరించుకున్నట్లుగా, ఆత్మ పాత శరీరాన్ని వదిలి కొత్తదాన్ని గ్రహిస్తుంది. శరీరం మారుతుంది కానీ ఆత్మ మారదు.

3. ఆత్మను నాశనం చేయలేము

శ్లోకం (అధ్యాయం 2, శ్లోకం 23-24):
" నైనం ఛిందంతి శస్త్రాణి
నైనం దహతి పావకః।
న చైనం క్లేదయంత్యాపో
న శోషయతి మారుతః ॥"

🔹 అర్థం:
ఆత్మను ఆయుధాలతో కోయలేరు, అగ్నితో కాల్చలేరు, నీటితో తడపలేరు, గాలితో ఎండబెట్టలేరు. ఇది భౌతికమైన ప్రకృతికి అతీతమైనది.

4. ఆత్మ సమతత్వ భావాన్ని అందిస్తుంది

శ్లోకం (అధ్యాయం 5, శ్లోకం 18):
" విద్యావినయసంపన్నే బ్రాహ్మణే గవి హస్తిని
శుని చైవ శ్వపాకే చ పండితాః సమదర్శినః॥"

🔹 అర్థం:
ఆత్మ జ్ఞానంతో ఉన్న వ్యక్తి బ్రాహ్మణుడు, ఎద్దు, ఏనుగు, కుక్క, చండాలుడు – అందరిలో సమానమైన ఆత్మను దర్శిస్తాడు. ఇది సమదృష్టి.

5. ఆత్మ పరమాత్మ యొక్క అంశం

శ్లోకం (అధ్యాయం 15, శ్లోకం 7):
"మమైవాంశో జీవలోకే జీవభూతః సనాతనః॥"

🔹 అర్థం:
జీవులు అనేవి నా (పరమాత్మ) యొక్క నిత్యమైన అంశములు. అంటే, ప్రతి జీవుడు పరమాత్మతో ఆధారబద్ధమైన సంబంధం కలిగివున్నాడు.

6. ఆత్మనే యథార్థమైన "నేను"

భగవద్గీతలో శరీరాన్ని తాత్కాలిక గది వలె, ఆత్మను అక్కడ నివసించే యాత్రికుడిగా సూచించబడింది. నిజమైన "నేను" శరీరం కాదు, ఆత్మ.

7. ఆత్మజ్ఞానమే మోక్షానికి మార్గం

శ్లోకం (అధ్యాయం 4, శ్లోకం 38):
"న హి జ్ఞానేన సదృశం పవిత్రమిహ విద్యతే॥"

🔹 అర్థం:
ఈ లోకంలో జ్ఞానంతో సమానమైన పవిత్రమైనదేదీ లేదు. ఆత్మ జ్ఞానమే అంతిమ శుద్ధి, అదే మోక్షానికి దారి.

ముగింపు :

భగవద్గీత ప్రకారం, ఆత్మ అనేది శరీరానికి వేరయినది, శాశ్వతమైనది, నశించనిదైనది. దీని జ్ఞానం కలిగితే మనిషి భయాలు, లోభాలు, అహంకారాన్ని దాటి, శాంతి, మోక్షాన్ని పొందగలడు. అందుకే ఆధ్యాత్మికతలో ఆత్మ జ్ఞానానికి అత్యున్నత స్థానం ఉంది.

అందుచేత మనిషి జీవితంలో ఉన్నతతరమైన లక్ష్యం – స్వయం చైతన్యాన్ని గ్రహించడం. ఆత్మ అనే అసలైన స్వరూపాన్ని తెలుసుకోవడమే ఆధ్యాత్మికత యొక్క ప్రారంభం, మధ్య, అంతం. అందుకే ఆధ్యాత్మిక మార్గంలో ఆత్మకు అత్యున్నత స్థానం కలిగింది.