త్యాగం అంటే ఏమిటి?

భగవద్గీత 18వ అధ్యాయం “మోక్షసన్యాస యోగం”లో శ్రీకృష్ణుడు త్యాగం మరియు సన్యాసం అనే రెండు ఆధ్యాత్మిక భావనలను స్పష్టంగా వివరించాడు. మానవుడు చేసే ప్రతి కార్యానికి ఫలితాలు అనివార్యం. కానీ ఆ ఫలితాల పట్ల మనిషి చూపే ఆసక్తి, ఆత్మీయత, మమకారం వలననే బంధనాలు ఏర్పడతాయి. కాబట్టి, భగవద్గీత బోధ ప్రకారం త్యాగం అంటే కర్మ చేయకుండా విడిచి పెట్టడం కాదు, కర్మల ఫలితాలపై ఆసక్తిని విడిచిపెట్టడం.

1. సన్యాసం మరియు త్యాగం మధ్య తేడా

శ్రీకృష్ణుడు స్పష్టంగా రెండు పదాలను వేరు చేశాడు.
సన్యాసం అంటే – కర్మలను పూర్తిగా వదిలేయడం.
త్యాగం అంటే – కర్మలు చేస్తూనే వాటి ఫలితాలపై ఆశ, మమకారం విడిచిపెట్టడం.
కర్మలు చేయకపోతే లోకధర్మం నిలవదు. మనిషి తన కర్తవ్యాన్ని వదిలిపెట్టలేడు. కాబట్టి గీతలో ప్రధానంగా త్యాగం కే ప్రాముఖ్యం ఇచ్చారు.

2. త్యాగానికి మూడు రకాలు

భగవద్గీత ప్రకారం త్యాగం మూడు విధములు:
1. సాత్విక త్యాగం – ధర్మబద్ధమైన కర్తవ్యాలు చేయడం, కానీ వాటి ఫలితాలపై ఎలాంటి ఆశ లేకపోవడం. ఇది శ్రేష్ఠమైన త్యాగం.
2. రాజస త్యాగం – కష్టమైనందున, శరీరానికి శ్రమ కలిగించేందున కర్మను వదిలేయడం. ఇది అజ్ఞానంతో కూడిన త్యాగం.
3. తామస త్యాగం – మూర్ఖత్వంతో, అజ్ఞానంతో కర్మలను పూర్తిగా విడిచిపెట్టడం. ఇది లోకహితానికి వ్యతిరేకం.
శ్రీకృష్ణుడు సాత్విక త్యాగాన్నే సిఫార్సు చేశాడు, ఎందుకంటే ఇది ఆధ్యాత్మికంగా మనిషిని విముక్తి మార్గంలో నడిపిస్తుంది.

3. త్యాగి లక్షణాలు

18వ అధ్యాయం ప్రకారం నిజమైన త్యాగి యొక్క లక్షణాలు ఇలా ఉన్నాయి:
- కర్మను వదలడు, కానీ ఫలాసక్తిని వదిలేస్తాడు.
- సుఖదుఃఖాలను సమానంగా స్వీకరిస్తాడు.
- ఎవరి పట్లా ద్వేషం లేకుండా, ఎవరి పట్లా మమకారం లేకుండా జీవిస్తాడు.
- సర్వకర్మలను కృష్ణార్పణ భావంతో చేస్తాడు.
ఇలాంటి త్యాగి కర్మచక్రంలో చిక్కుకోడు, కర్మల బంధనాలు అతనికి తగవు.

4. త్యాగం మరియు మోక్షం

శ్రీకృష్ణుడు స్పష్టంగా చెప్పారు – త్యాగమే మోక్షానికి ద్వారం. మనిషి తన కర్తవ్యాన్ని ఫలాసక్తి లేకుండా చేస్తే, అతడు క్రమంగా మమకారం, లోభం, అహంకారం అనే బంధనాల నుండి విముక్తి పొందుతాడు. త్యాగి మనసులో శాంతి స్థిరమవుతుంది.

త్యాగం వల్ల కలిగే ఫలితాలు:
- చిత్తశుద్ధి - (మనసు పరిశుభ్రం అవుతుంది).
- అహంకారం తొలగిపోతుంది.
- పరమాత్మతో ఏకత్వం పొందడానికి సులభం అవుతుంది.
- చివరికి మోక్షాన్ని పొందుతాడు.

5. కర్మను చేయకపోవడం త్యాగం కాదు

చాలామంది త్యాగం అంటే కర్మను మానేయడమే అనుకుంటారు. కానీ గీత బోధ వేరేలా ఉంది. కర్మను విడిచిపెట్టడం అనేది అజ్ఞానం. నిజమైన త్యాగం అంటే “కర్తవ్యాన్ని చేయడం, కానీ దానిని స్వార్ధ ప్రయోజనాల కోసం కాకుండా, పరమాత్మ కోసం చేయడం”.

6. త్యాగం యొక్క తాత్విక అర్థం

భగవద్గీతలో త్యాగం యొక్క లోతైన తాత్విక అర్థం ఏమిటంటే –
- మనిషి తన అహంకారం (నేను చేశాను అన్న భావం) వదిలేయాలి.
- తన మమకారం (ఇది నాదే అన్న భావం) వదిలేయాలి.
- తన ఫలాసక్తి (ఇది నాకు రావాలి అన్న ఆశ) వదిలేయాలి.
ఈ మూడింటిని వదిలినవాడు నిజమైన త్యాగి అవుతాడు.

7. త్యాగం – యోగం యొక్క పరమావధి

18వ అధ్యాయం చివర్లో శ్రీకృష్ణుడు అర్జునునికి బోధించాడు –
“సర్వధర్మాన్పరిత్యజ్య మామేకం శరణం వ్రజ”
అంటే అన్ని ధర్మాలను, కర్తవ్యాలను కూడా చివరికి నాపై సమర్పించి నన్నే ఆశ్రయించు.
ఇది పరమ త్యాగం – అన్ని కర్మలను భగవంతునికి అర్పించి జీవించడం.

ముగింపు

భగవద్గీత 18వ అధ్యాయం ప్రకారం త్యాగం అంటే కర్మ చేయకపోవడం కాదు, కర్మల ఫలితాలపై ఆశ, మమకారం, అహంకారం విడిచిపెట్టడం. త్యాగం మనిషిని క్రమంగా శాంతి, చిత్తశుద్ధి, ఆత్మసాక్షాత్కారం, చివరికి మోక్షం వైపు నడిపిస్తుంది. కాబట్టి నిజమైన జీవన విధానం, “నిస్వార్థ కర్తవ్యచర్య – కృష్ణార్పణ భావం” లోనే ఉందని గీత బోధిస్తుంది.

కృష్ణం వందే జగద్గురుమ్