మనసు నియంత్రణ ఎలా సాధ్యమవుతుంది?

మనసు నియంత్రణ అనేది వ్యక్తి స్వీయ-అభివృద్ధి ప్రయాణంలో ఒక ప్రధానమైన దశ. మనసు ఎప్పటికీ చంచలంగా, అశాంతిగా ఉంటుంది. ఆలోచనలు నిరంతరం ప్రవహిస్తూ ఉండడం వలన మనసును ఒక దిశగా నిలిపివేయడం చాలా కఠినంగా అనిపిస్తుంది. అయితే సరైన దారులు, సాధనల ద్వారా మనసును నియంత్రించడమనేది సాధ్యమే. దీనికి శారీరక నియమాలతో పాటు మానసిక విధానాలు కూడా అవసరం.

మనసు లక్షణాలు — చంచలత్వం మరియు అనిర్థక ఆలోచనలు

మనసు నిర్వచనమే చంచలత్వం. అది ఒకే చోట నిలబడదు. గతగతాలు, భవిష్యత్తుకు సంబంధించిన భయాలు, పని ఒత్తిళ్లు, కోపం, ద్వేషం వంటి భావాల వల్ల మనసు శాంతిగా ఉండదు. కనుక మొదట మనస్సు స్వభావాన్ని అర్థం చేసుకోవాలి. ఎందుకంటే అది విలువైన సాధనం. దాన్ని అడ్డుకోవడం కాకుండా, దిశా మార్గనిర్దేశం చేయడం నేర్చుకుంటే నియంత్రణ మొదలవుతుంది.

యోగ మరియు ధ్యానం పాత్ర

ధ్యానం మనస్సు నియంత్రణకు అత్యుత్తమ మార్గం. రోజూ ఉదయం లేదా సాయంత్రం ముప్పై నిమిషాలు నిశ్శబ్దంగా కళ్లుమూసుకుని ప్రాణాయామమువలన మనస్సును ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. యోగాసనాలు శరీరాన్ని ఆరోగ్యంగా ఉంచి మనస్సుకు అవసరమైన స్థిరత్వాన్ని అందిస్తాయి.

ఆహార నియమాలు

శరీరం, మనస్సు అనేవి పరస్పరం సంబంధబద్ధమైనవి. శుద్ధమైన, సాత్త్వికమైన ఆహారం మనసును కూడా సాత్త్వికంగా తయారుచేస్తుంది. ప్రకృతిసమ్మతమైన ఆహారం తీసుకుంటూ, ధూమపానం, మద్యపానాలు, ఎక్కువ మసాలా ఉన్న రుచుల నుంచి దూరంగా ఉంటే మనస్సుకు ఓ శాంతత కలుగుతుంది.

ఆలోచనల పై జాగ్రత్త — సాంఘిక ప్రభావాలు

ఎవరి మధ్య మనం కాలక్షేపం చేస్తున్నామో, ఎలాంటి సమాచారాన్ని చూసుకుంటున్నామో కూడా మన మనస్సును ప్రభావితం చేస్తాయి. దుష్ప్రభావిత వాతావరణాలు, వార్తలు, సినిమాలు, టి.వి. సీరియళ్లు, అసంభావ్య సంభాషణలు మనస్సులో అనవసర కలకలానికి దారి తీస్తాయి. వీటిని తగ్గించి మంచినీటి వలె ఉన్న సత్సంగం, రామ నామ స్మరణ, పాజిటివ్ పుస్తకాలు, భక్తి సంగీతం వంటివైపు దృష్టి పెడితే మనస్సు నియంత్రికంగా మారుతుంది.

సహన గుణం, స్వీయ పరిశీలన అభివృద్ధి

మనస్సుని నియంత్రించాలంటే సహన గుణం అవసరం. తొందరగా కోపపడే స్వభావాన్ని తగ్గించుకోవాలి. మనకు వచ్చే ప్రతి భావాన్ని గమనిస్తూ... “ఇది నాకు ఉపయోగమా? దీనిని కొనసాగించాలా లేదా?” అనే ప్రశ్నలు వేసుకుంటూ స్వీయ పరిశీలన చేయాలి. ఇలా అందరూ అంచెలంచెలుగా తమ భావాలను క్రమబద్ధీకరించుకోవాలి.

సమయ పాలన మరియు లక్ష్య నిర్ణయం

మనస్సు నియంత్రణకు నిర్దేశిత రోజువారీ చర్య ఎంతో కీలకం. ఉదయం లేవడం నుంచి రాత్రి నిద్రపోయే వరకూ పనుల‌ను ఒక క్రమ పద్దతిలో ప్లాన్ చేసుకుంటే, అనవసర ఆలోచనలకు చోటు ఉండదు. ఒక స్థిరమైన పరమావధి లక్ష్యాన్ని నియమించుకుని దాని కోసం చిత్తశుద్ధితో ముందుకు సాగితే మనస్సు ఆ దిశగా దృష్టి పెట్టి నియంత్రితంగా ఉంటుంది.

ముగింపు

మనస్సును నియంత్రించడమంటే భావాలను నిరోధించడం కాదు, వాటిని అర్థవంతంగా మలిచే కళ. దీని కోసం శ్రీ రామ నామ స్మరణ, ధ్యానం, ప్రాణాయామం, సాత్త్విక ఆహారం, సత్సంగం, సహన గుణం, ఆత్మ పరిశీలన వంటి సాధనలను జీవితంలో అలవాటు చేయాలి. రోజూ చిన్నచిన్న చర్యలతో ఉదారంగా ముందుకు వెళ్లడం ద్వారా మనస్సును ఒక సామర్థ్యవంతమైన సేవకుడిగా మార్చుకోవచ్చు. కాగా ఈ ప్రయాణం క్రమశిక్షణ, ఆలస్యం లేని ప్రయత్నం, నమ్మకం ఉన్నవారికి మాత్రమే విజయవంతమవుతుంది. మనస్సు మీద ఒకసారి పట్టుపడితే, మన జీవితమే మన చుట్టూ చుట్టుకుని ఉంటుంది

How is mind control possible?