అహంకారం, రాగం, ద్వేషం – ఇవి వ్యక్తిపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతాయి?

అహంకారం, రాగం, ద్వేషం వంటి మనస్సు సంభవించే భావనలు మానవుని వ్యక్తిత్వం, ఆచరణ, జీవన విధానంపై చాలా గొప్ప ప్రభావాన్ని చూపుతాయి. ఇవి వ్యక్తి ఆలోచనలు, భావోద్వేగాలు, సంబంధాలు, నిర్ణయాలను ప్రభావితం చేయగల శక్తివంతమైన మనోభావాలు. ఇవి మనకు సహజంగా అనిపించినా, అవి ఆత్మవికాసాన్ని అడ్డుకునే అవరోధాలుగా మారుతాయి. ఇప్పుడు ప్రతి భావన యొక్క స్వభావాన్నీ, ప్రభావాన్నీ పరిశీలిద్దాం.

అహంకారం (Ego/Egoism):

అహంకారం అనేది ‘నేను’ అనే భావనకు అతిశయంగా ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం. ఇది వ్యక్తిలో అంతర్గతముగా ఒక భావనను పెంచుతుంది.

సంబంధాలపై ప్రభావం: అహంకారం ఉన్నవాడు తాను చేసే తప్పులను ఒప్పుకోవడంలో వెనుకడుగేస్తాడు. ఇది కుటుంబ, స్నేహ, వృత్తి సంబంధాలలో విభేదాలను కలిగిస్తుంది. గౌరవం అందుకుంటానన్న తాపత్రయం వల్ల అతడి మాటల్లో గర్వం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది.

అధ్యాత్మికతపై ప్రభావం: స్వీయనేర్చుకోలేని సమస్య, తాను అన్నింటికీ అధిపతి అన్న భావన ఆధ్యాత్మిక పురోగతికి అడ్డంకి అవుతుంది.

ఆత్మాభివృద్ధిపై ప్రభావం: అహంకారం ఉన్నపుడు, నూతన విషయాలు నేర్చుకునే సామర్థ్యం తగ్గిపోతుంది, పరిపక్వత వద్దకు చేరుకోలేం. ‘నాకు అన్నీ తెలుసు’ అన్న అహంకార భావన అభివృద్ధిని కలిపేస్తుంది.

సంక్షిప్తంగా: అహంకారం మన బలహీనతలను గుర్తించకుండా చేస్తుంది. తనలోని నిజమైన శక్తిని దాచేస్తుంది. ఇతరులకు దూరము చేస్తుంది. ఎవరినీ వినకపోవడం వల్ల మనలో ఒంటరివాదం అధికమవుతుంది.

రాగం (Attachment/Strong Desire):

రాగం అంటే మనకు ఇష్టమైన వ్యక్తులు, వస్తువులు, భావనలు, స్థితులపై ప్రవృత్తి/అనురాగ భావన.

మనసు ఉనికిపై ప్రభావం: ఎక్కువ అతి ఆసక్తి కలిగి మంచి పనులు కూడా చివరికి బాధను కలిగించవచ్చు. కారణం – అనురాగం పెరిగితే వదులుకోవడం, కోల్పోవడం అన్న మాట తట్టుకోలేం. ఆందోళన, భయం, అస్థిరత రాగం వల్లే.

సుఖదుఃఖాల చక్రం: మనిషి ఆశించినది అనుకున్నట్లు జరిగినప్పుడే ఆనందంగా ఉంటాడు. విఫలమైనపుడు తీవ్ర దుఃఖంలో పడతాడు. అలా రాగం మన సుఖదుఃఖాలను నియంత్రిస్తుంది.

సంబంధాలపై ప్రభావం: కొంతమంది వ్యక్తులపై ఆశక్తి ఉంటే, మన భావోద్వేగాలను కంట్రోల్ చేయలేక, సహజత్వం పోతుంది.అర్థవంతమైన నిర్ణయాలు తీసుకోలేకపోతాం.

వ్యక్తిత్వ వికాసంపై ప్రభావం: రాగంతో ముడిపడిన మనిషి భయాందోళనల మధ్య చిక్కుకుంటాడు. నిజ చైతన్యం దూరమవుతుంది. ఉన్నదానితో సంతృప్తి లేక ‘ఇంకా కావాలి’ అనే భావన పెరగడం వల్ల అసంతృప్తి మొదలవుతుంది.

ద్వేషం (Hatred):

ద్వేషం అనేది ఒక వ్యక్తి లేదా పరిస్థితిని చూసి మనలో కలిగే నిరసనాత్మక భావన. ఇది ఒక రకమైన అవమానాన్ని, పక్షపాతాన్ని కలిగిస్తుంది.

ఆరోగ్యంపై ప్రభావం: ద్వేషంతో ఉండే మనిషికి రక్తపోటు సమస్యలు, మానసిక ఒత్తిడి ఎక్కువ. శరీరంలోని కార్టిసోల్ హార్మోన్ స్థాయి పెరిగి అనేక వ్యాధులకు లోనవుతాడు.

సంబంధాలపై ప్రభావం: రెండవ తరం వ్యక్తులపై ద్వేష భావన పెరిగితే, కుటుంబమంతా పగపట్టుకుని వుండే పరిస్థితులు ఏర్పడతాయి. ద్వేషం ప్రేమను, నమ్మకాన్ని ఖండిస్తుంది.

మనస్సుపై ప్రభావం: ద్వేషంతో మనకు స్పష్టమైన ఆలోచనలు రావు. ప్రతివిషయంలో వ్యతిరేక దృష్టితో చూస్తూ, మనకున్న శక్తి, సమయం, శాంతిని అలసిపోయేలా తయారవుతాం. ఇది జీవితాన్ని విశాలంగా చూడకుండా చేస్తుంది.

సామాజిక ప్రభావం: ద్వేషం ఉన్న వ్యక్తి సమాజంలో తీవ్ర సమస్యలను రేపుతారు – వివాదాలు, హింస, విభేదాలుగా రూపాంతరం చెందుతుంది.

ముగింపు

అహంకారం మనలో “నేను అన్నదే కీలకం”, రాగం “నాది కావాలి…వదలలేను…” మరియు ద్వేషం “అతడిని/దానిని సహించలేను” అనే భావనలు మనసులో పెంచుతాయి. ఈ మూడు భావాలు వ్యక్తి జీవన ఉద్దేశాన్ని మర్చిపోయేలా చేస్తాయి. అవి స్వీయ నియంత్రణను తగ్గించి మన ఆరోగ్యం, సంబంధాలు, శాంతి, సమత అంతా దెబ్బతినేలా చేస్తాయి.

ఈ భావాలను నిర్భందించడానికి ఏమి చేయాలి?

• ప్రతి రోజు దేవునిపై దృష్టి పెట్టి నామ స్మరణ చేయాలి
• ధ్యానం, స్వయపర్యవేక్షణ ద్వారా తానెంత అని గుర్తించుకోవాలి.
• సంవేదనలు చేతిలోకి తీసుకోవడం ద్వారా అహంకారాన్ని తగ్గించుకోవాలి.
• అనురాగం ఉన్నపటికీ, దానికి బంధింపకుండానే ఉండే నైపుణ్యం సాధించాలి.
• క్షమాభావన, సహానుభూతి ద్వారా ద్వేషాన్ని ప్రేమగా మార్చుకోవాలి.

ప్రతి మనిషీ ఈ భావాలను సమర్ధంగా నియంత్రించుకోగలిగితే, అతని జీవితం సుఖసంతోషాలు, శాంతితో నిండినదిగా ఉంటుంది. అహంకారం తగ్గితే జ్ఞానం పెరుగుతుంది; రాగం తగ్గితే ప్రశాంతత వస్తుంది; ద్వేషం పోయితే ప్రేమ పుష్కలంగా ప్రవహిస్తుంది. అప్పుడే జీవితం వాస్తవమైన అర్థాన్ని పొందుతుంది.