మనుష్యుడు ఎందుకు ధర్మబద్ధంగా ప‌నిచేయాలి?

మనుష్యుడు ఎందుకు ధర్మబద్ధంగా పనిచేయాలి అనే ప్రశ్నకు భగవద్గీత, ఉపనిషత్తులు, ధార్మిక గ్రంథాలు మాత్రమే కాక సాగనంపిన సాంప్రదాయ జీవనవిధానమే సమగ్ర సమాధానమిస్తుంది. ధర్మ బద్ధంగా ప్రవర్తించడానికి మానవుడి దగ్గర మూడు ప్రధాన కారణాలు ఉంటాయి — వ్యక్తిగత శ్రేయస్సు, సమాజ హితము, ఆత్మానుభూతి లేదా ఆధ్యాత్మిక ప్రగతి.

1) వ్యక్తిగత శ్రేయస్సు:

ధర్మం అనేది కేవలం మతం కాదు, అది ‘నీతియు, కర్తవ్యబోధ’ అని కూడా చెప్పవచ్చు. ప్రతి మనిషి స్వాంతంత్ర్యంతో పాటు కొన్ని బాధ్యతలతో జన్మిస్తాడు. ధర్మబద్ధంగా పని చేయడం వల్ల మనసులో స్థితి ప్రగాఢంగా, ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. భగవద్గీతలో శ్రీకృష్ణుడు ‘స్వకర్మ విచారణ అవశ్యక’మని హెచ్చరిస్తూ – “శ్రేయాన్ స్వధర్మో విగుణః పరధర్మాత్ స్వనుష్ఠితాత్” అని చెప్పాడు. అంటే, మన స్థితికి తగిన విధంగా, తప్పులు జరిగినా సరే ధర్మబద్ధంగా వృత్తి నిర్వహించడం అత్యుత్తమం. మనం ఇలా చేస్తే అంతరాత్మ సాక్షిగా సంతృప్తి లభిస్తుంది. విలువలపైన జీవితం మనకో అర్థవంతమైన ప్రయాణంగా మారుతుంది.

2) సమాజహితార్థం:

మనిషి సహజంగా సామూహిక జీవి. వ్యక్తి విలువలు సమాజ నిర్మాణానికి పునాది. ప్రతివ్యక్తి తన తన పనిని ధర్మబద్ధంగా చేస్తే సమాజంలో న్యాయం, మర్యాద, పరస్పర విశ్వాసం ఏర్పడతాయి. ఒకరు నియమాలు పాటిస్తేనే మరోకరు సురక్షితంగా జీవించగలుగుతారు. ఉదాహరణకు వైద్యుడు ధర్మబద్ధంగా పనిచేయాలి అనగా ఆయన బాధితులకు నిజంగా సహకరించి, న్యాయంగా వైద్యం చేయాలి. టీచర్ తన పాఠ్యబోధనను ధర్మబద్ధంగా చేస్తే జ్ఞానవంతులైన రేపటి పౌరులు తయారవుతారు. ఈ విధంగా ధర్మబద్ధమైన వికాసం యావత్ సమాజానికి సహకరిస్తుంది. ఇది ఒళ్ళుచీమలు పరుగెత్తే “వసుధైక కుటుంబకం” ఆలోచనకు మూలం.

3) ఆధ్యాత్మిక మరియు చైతన్య వికాసం:

ధర్మ అనేది మాత్రమే కాదు, అది మానవుడి సర్వాంగీన అభివృద్ధికి మార్గం. భగవద్గీత ప్రకారం ప్రతి మనిషి కర్మల్లో అబద్ధం, మాయ, దోపిడీ లేకుండా, ధర్మబద్ధతతో వ్యవహరిస్తే *కర్మఫలసంగత్యం* సోమరితనం లేకుండా, ఫలితాల పట్ల అహంకార రహితంగా మారుతాడు. దీనిద్వారా మనలోని “అసలు నేను ఎవరు?” అనే ఆత్మజ్ఞాన మక్కువ పెరుగుతుంది. ధరావక చిత్తవృద్ధి వల్ల ధ్యానం ప్రసాదిస్తుంది. ఈ పద్ధతిని కొనసాగిస్తే పుణ్యమయమైన జీవితం, జన్మల చక్రం నుండి విమోచన (మొక్షం) సాధ్యమవుతుందని ధార్మిక గ్రంథాలు స్పష్టం చేస్తాయి.

4) ధర్మబద్ధంగా పనిచేయకపోతే కలిగే దుష్పరిణామాలు:

- అతివ్యామోహం, లాభం కోసమే చేసే మోసాలు చివరకు మనసులో భయాన్ని నిర్మిస్తాయి
- సమాజంలో గౌరవం కోల్పోతారు
- అసత్యమైన జీవితం చివరకు పతనానికి దారితీయవచ్చు
- చరిత్రలో మంచివానిగా నిలిచే అవకాశాన్ని కోల్పోతారు

5) సారాంశంగా :

ధర్మబద్ధ జీవన విధానం మానవునికి శరీరసుఖం, మానసిక శాంతి, సమాజ కళ్యాణం, ఆధ్యాత్మిక వికాసం — ఈ నాలుగు గుణాలను సమన్వయపరుస్తుంది. అది కాకుండా నియమశాసనాలకంటే ఎంతో మేలైన సున్నితమైన నియంత్రణ విధానమై పనిచేస్తుంది. మనకు సాధ్యమైనంతవరకు నిజాయితీగా, ప్రేమగా, సహనంతో, న్యాయంగా ప్రవర్తించడం ద్వారానే మన జీవితం లో అర్థం, గౌరవం సిద్ధిస్తాయి.

భగవద్గీతలో చెప్పబడినట్టు —
“ధర్మో రక్షతి రక్షితః” అంటే మనము ధర్మాన్ని కాపాడితే అది మనల్ని కాపాడుతుంది. అందుకే ధర్మబద్ధంగా జీవించడం, పని చేయడం మన మానవత్వానికి ఉన్న అతిపెద్ద గుర్తు అని చెప్పవచ్చు.