1. మరణ క్షణంలోని స్మరణ ప్రాధాన్యం
ఈ అధ్యాయంలో శ్రీకృష్ణుడు “యంయం వాపి స్మరన్ భావం త్యజత్యంతే కళేవరం” అని చెప్పాడు. అంటే, మరణ క్షణంలో ఎవరు ఏ భావాన్ని స్మరిస్తారో, వారు ఆ స్థితినే పొందుతారు. ఇది మానవ జీవితంలో అత్యంత కీలకమైన సూత్రం. మనస్సు చివర్లో ఎటు దృష్టి సారిస్తుందో, ఆ దిశలోనే జీవుడు మరణానంతరం ప్రయాణం మొదలుపెడతాడు. అందువల్ల ఒకసారి మరణ సమయానికే స్మరణ ప్రయత్నం చేయడం కష్టం. దానికి జీవితాంతం యోగాభ్యాసం అవసరం. నిరంతర సాధన ద్వారానే మనస్సు చివరి క్షణంలో దేవుని వైపు సులభంగా దారి మళ్లుతుంది.
2. యోగాభ్యాసం అంటే ఏమిటి?
యోగం అంటే కేవలం ధ్యానం, శ్వాస నియంత్రణ మాత్రమే కాదు. భగవద్గీతలో యోగం అనేది సమగ్ర జీవన విధానం.
- మనస్సును దేవుని వైపు కేంద్రీకరించడం,
- కర్మలను నిష్కామంగా చేయడం,
- భక్తి భావంతో జీవించడం,
- ధ్యానం ద్వారా పరమాత్మను అనుభవించడం
ఇవన్నీ యోగం యొక్క భాగాలే.
ఈ సాధన ఒకసారి చేసినంత మాత్రాన ఫలితం ఇవ్వదు. ఇది రోజువారీ అలవాటుగా ఉండాలి.
3. మరణ సమయం అజ్ఞాతం
మరణ సమయం ఎవరికీ ముందే తెలియదు. అది ఎప్పుడు వస్తుందో మనం ఊహించలేము. కాబట్టి “ఆ సమయంలో భగవంతుని స్మరించాలి” అనే ప్రయత్నం ఒక్కసారిగా సాధ్యం కాదు. అందువల్లనే శ్రీకృష్ణుడు నిరంతర యోగాభ్యాసం అవసరమని చెప్పాడు. ఇది భక్తుని జీవన భాగం కావాలి.
4. మనస్సు స్వభావం
మనస్సు ఎప్పటికప్పుడు తారాడుతుంది. అది అనేక విషయాల్లో తలమునకలై ఉంటుంది. ఒకరోజు భగవంతుని స్మరించి మిగతా రోజులు లోక విషయాల్లో మునిగితే, మరణ క్షణంలో మనస్సు ఎటు వెళుతుందో మనకు తెలియదు. కానీ ఎప్పటికప్పుడు యోగాభ్యాసం చేస్తూ, భగవంతుని స్మరణలో ఉంటే, అది సహజంగా మనసులో ముద్ర పడుతుంది. అప్పుడు మరణ సమయంలో కూడా అదే భావం ఉద్భవిస్తుంది.
5. భక్తుని స్థిరమైన స్థితి
భగవద్గీతలో భక్తుడి లక్షణాలను వివరిస్తూ, “అనన్యచేతాః సతతం యో మాం స్మరతి నిత్యశః” అని చెప్పబడింది. అంటే, ఎవరు ఎల్లప్పుడూ ఒకచిత్తంతో నన్ను స్మరిస్తారో, నేను వారిని తప్పక రక్షిస్తాను. అందువల్ల భక్తుడు నిరంతరంగా యోగంలో ఉండడం వల్లే కృష్ణుని కృప పొందుతాడు.
6. అభ్యాసం వల్ల అలవాటు
యోగాన్ని మనిషి ఒక్కసారిగా పూర్తిగా గ్రహించలేడు. ఇది క్రమంగా అభ్యాసం ద్వారా మాత్రమే స్థిరమవుతుంది. ఒక చిన్నపిల్ల నడక నేర్చుకోవడం వలె, భక్తుడు కూడా నిత్యం సాధన చేస్తూ ఉంటే, అది సహజంగా అలవాటవుతుంది. మరణ సమయంలో ఆ అలవాటు అతనికి సహాయపడుతుంది.
7. అక్షరబ్రహ్మ సాధన
ఈ అధ్యాయంలో అక్షరబ్రహ్మం గురించి కూడా వివరణ ఉంది. పరమాత్మ అనేది నిత్యమైనది, క్షీణించని సత్యం. దానిని పొందడానికి నిరంతర ధ్యానం, భక్తి, యోగాభ్యాసమే మార్గం. ఎప్పటికప్పుడు భగవంతుని స్మరణలో ఉంటేనే ఆ అక్షరబ్రహ్మాన్ని అనుభవించడం సాధ్యం అవుతుంది.
8. లోకసంబంధ కర్మల ప్రభావం
మానవుడు ఎప్పటికప్పుడు లోకసంబంధ కర్మల్లో మునిగిపోతే, మనస్సు ఆ దిశలోనే ఉంటుంది. అలాంటప్పుడు మరణ సమయంలో దేవుని స్మరణ కలగదు. కాబట్టి లోకకర్మలు చేస్తూనే, వాటిని పరమాత్మకు అర్పిస్తూ చేయడం అవసరం. ఇది కూడా యోగాభ్యాసంలో భాగమే.
9. భక్తుని ధ్యేయం – పరమగతి
భక్తుడు మరణ సమయంలో భగవంతుని స్మరిస్తే, జనన మరణ చక్రం దాటి, పరమగతిని పొందుతాడు. ఇది అతని జీవిత ధ్యేయం. ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి యోగాభ్యాసం మాత్రమే మార్గం. అంతిమ క్షణంలో పరమాత్మను స్మరించడానికి జీవితాంతం సిద్ధమవ్వాలి.
10. ప్రతిరోజు యోగం – జీవన విధానం
భగవద్గీతలోని ఉపదేశం కేవలం సన్యాసులకు మాత్రమే కాదు. గృహస్థులు, ఉద్యోగులు, విద్యార్థులు—అందరూ ఈ యోగాన్ని ఆచరించవచ్చు.
- ప్రతిరోజు కొంత సమయం ధ్యానానికి కేటాయించడం,
- భగవంతుని పేరును జపించడం,
- చేసే పనిని అర్పణ భావంతో చేయడం,
- లోభం, కోపం, మోహం వంటి దోషాలను తగ్గించడం
ఇవి యోగాభ్యాసాన్ని సాధారణ జీవనంలో సాధ్యమయ్యేలా చేస్తాయి.
11. శ్రీకృష్ణుని భరోసా
కృష్ణుడు అర్జునుని ప్రోత్సహిస్తూ, “మాం అనుస్మర యుద్ధ్య చ” అని చెప్పాడు. అంటే, నన్ను స్మరిస్తూనే నీ కర్తవ్యాన్ని చేయు. ఇది నిరంతర సాధనతోనే సాధ్యం. కేవలం ఒకరోజు స్మరణతో భరోసా లేదు. క్రమశిక్షణతో నిత్యం యోగంలో ఉంటేనే భగవంతుని దయ లభిస్తుంది.
ముగింపు
భగవద్గీత 8వ అధ్యాయం మనకు ఒక గొప్ప సత్యాన్ని నేర్పుతుంది. మానవ జీవితంలోని అత్యంత ముఖ్యమైన ఘట్టం—మరణ సమయం. ఆ క్షణంలో మనస్సు ఎటు దృష్టి సారిస్తుందో, అదే భవిష్యత్తు గమ్యాన్ని నిర్ణయిస్తుంది. కాబట్టి భక్తుడు జీవితాంతం నిరంతరంగా యోగాభ్యాసంలో ఉండాలి. అది మనస్సులో శాశ్వత ముద్ర వేసి, ఆఖరి క్షణంలో భగవంతుని స్మరణకు మార్గం చూపుతుంది.
సారాంశం:
భక్తుడు నిరంతరంగా యోగంలో ఉండాలని గీత చెప్పడానికి ప్రధాన కారణాలు:
మరణ సమయం అనిశ్చితి,
మనస్సు ఎల్లప్పుడూ తారాడే స్వభావం,
చివరి స్మరణే భవిష్యత్తును నిర్ణయించడం,
యోగం అలవాటు ద్వారానే సహజమవడం,
అక్షరబ్రహ్మాన్ని పొందే మార్గం యోగమే కావడం.
అందువల్ల భక్తుడు యోగాన్ని జీవన విధానంగా స్వీకరించి, నిరంతర సాధన చేస్తే, అతని గమ్యం తప్పకుండా పరమాత్మనే అవుతుంది
0 కామెంట్‌లు