మాయాశక్తి వలన జీవులు పరమాత్మను ఎందుకు గుర్తించలేరు?

భగవద్గీత 9వ అధ్యాయం "రాజవిద్యా రాజగుహ్య యోగం" లో శ్రీకృష్ణుడు ఒక ముఖ్యమైన సత్యాన్ని స్పష్టంగా తెలియజేస్తారు. పరమాత్మ సర్వవ్యాపకుడు, సర్వజ్ఞుడు, సర్వాధిపతి అయినప్పటికీ, మానవులు ఆయనను సులభంగా గుర్తించలేరు. కారణం ఆయన మాయాశక్తి. ఈ మాయాశక్తి అనేది ఒక దివ్యశక్తి, అది సృష్టి వ్యవహారాలను నడిపిస్తూ జీవులను అజ్ఞానంలో ఉంచుతుంది. ఇప్పుడు దీన్ని విస్తారంగా అర్థం చేసుకుందాం.

1. మాయాశక్తి స్వరూపం

మాయా అనేది పరమాత్మకు అనుసంధానమైన శక్తి. దాని రెండు ప్రధాన రూపాలు ఉంటాయి:
ఆవరణశక్తి : పరమాత్మ యొక్క అసలైన స్వరూపాన్ని కప్పివేసే శక్తి.
విక్షేపశక్తి : భౌతిక లోకంలోని ఆకర్షణలలో జీవులను ముంచివేసే శక్తి.
ఈ రెండు శక్తులు కలసి జీవులను భ్రమలో ఉంచుతాయి. మనుషులు తాత్కాలికమైన శరీరాన్ని, సంపదను, భోగాలను నిజమైనవిగా భావిస్తారు. ఫలితంగా శాశ్వత సత్యమైన పరమాత్మను గుర్తించలేరు.

2. అజ్ఞానం – ప్రధాన కారణం

మానవులు శాశ్వత ఆత్మతత్త్వాన్ని మరచి, తాము శరీరమే అని భావిస్తారు. ఈ "అహంకార భావం" అజ్ఞానానికి మూలం.
- శరీర సంబంధమైన కోరికలు
- ఇంద్రియసుఖాలపై ఆశక్తి
- లోభం, ద్వేషం, అసూయ వంటి దోషాలు
ఇవన్నీ మాయాశక్తి ప్రభావాలు. ఈ ప్రభావాలు ఉన్నంతవరకు పరమాత్మను నిజంగా చూడటం అసాధ్యం అవుతుంది.

3. భౌతిక లోకపు మోహం

భగవద్గీత ప్రకారం ఈ లోకం "మాయమయం" అని చెప్పబడింది. అంటే, ఇక్కడ కనిపించే ప్రతీది తాత్కాలికమే అయినా మనసుకు నిజమై అనిపిస్తుంది. ఉదాహరణకు:
- మనిషి ధనం, కీర్తి, పదవిని శాశ్వతం అనుకుంటాడు.
- సంబంధాలు, బంధువులు, సుఖాలు నిత్యమని భ్రమ పడతాడు.
ఈ మోహం వలన పరమాత్మనుంచి మనసు దూరమవుతుంది.

4. పరమాత్మ యొక్క దివ్యస్వరూపం

శ్రీకృష్ణుడు గీతలో చెబుతాడు "అవిజ్ఞానం వలన అజ్ఞానులు నన్ను మానవ రూపంలోనే చూస్తారు".
అంటే:
- పరమాత్మ శరీరం ధరించినప్పుడు, ఆయనను సాధారణ మానవుడిగానే భావిస్తారు.
- ఆయన దివ్యత్వాన్ని, సర్వశక్తిమంతత్వాన్ని గుర్తించలేరు.
ఈ తప్పుబాటు కూడా మాయాశక్తి ప్రభావం.

5. అహంకారపు ఆవరణం

"నేనే అన్నీ చేస్తున్నాను" అనే భావనలో మనిషి జీవిస్తాడు. ఈ అహంకారం వలన పరమాత్మ ఆధారంగా అన్నీ జరుగుతున్నాయని తెలుసుకోలేడు.
- విజయం వస్తే "నా ప్రతిభ వల్లే వచ్చింది" అని భావిస్తాడు.
- వైఫల్యం వస్తే ఇతరులను నిందిస్తాడు.
ఇలా అహంకారం మానవుని పరమసత్యానికి అడ్డుగోడలా మారుతుంది.

6. మాయా ప్రభావం – ఆధ్యాత్మిక దృక్పథం

మాయా అనేది శత్రువు కాదు, కానీ పరీక్షించే శక్తి. ఇది జీవుని శోధించి, నిజమైన భక్తి ఉన్నవాడిని మాత్రమే పరమాత్మ వైపు నడిపిస్తుంది.
- ఎవరు భోగమార్గంలో మునిగిపోతారో వారు మాయలో ఇరుక్కుంటారు.
- ఎవరు పరమాత్మను నమ్మి శరణు పొందుతారో వారు మాయాశక్తిని దాటిపోతారు.
గీతలోనే శ్రీకృష్ణుడు చెప్పారు:
"మమ మాయా దురత్యయా; మామేవ యే ప్రపద్యంతే మాయామేతాం తరంతి తే"
అంటే – నా మాయా చాలా క్లిష్టమైనది. కానీ నన్ను శరణాగతి చేసినవాడు దానిని అధిగమిస్తాడు.

7. ఉదాహరణ ద్వారా అర్థం

సూర్యుడు ఆకాశంలో ఎల్లప్పుడూ ప్రకాశిస్తూనే ఉంటాడు. కానీ మేఘాలు కప్పితే మనకు ఆయన కనిపించడు.
ఇక్కడ సూర్యుడు = పరమాత్మ
మేఘాలు = మాయాశక్తి
సూర్యుడు లేకపోయినా ఆయన ఉన్నట్లే, కానీ మేఘాలను తొలగించినప్పుడే స్పష్టంగా దర్శనమిస్తాడు. అదే విధంగా పరమాత్మ ఎప్పుడూ ఉన్నప్పటికీ మాయాశక్తి వలన జీవులు ఆయనను చూడలేరు.

8. భక్తి ద్వారా మాయాజయము

మాయాశక్తిని దాటిపోవడానికి ఒకే మార్గం ఉంది – భక్తి.
నిజమైన భక్తుడు తన మనసును పరమాత్మలో కేంద్రీకరిస్తాడు.
లోభం, ద్వేషం, అహంకారాన్ని విడిచిపెట్టి సమర్పణతో జీవిస్తాడు.
ఇలాంటి వ్యక్తికి మాయాశక్తి శక్తిలేకుండా పోతుంది.

9. ప్రస్తుత కాలంలో మాయాశక్తి ప్రభావం

ఈ రోజుల్లో కూడా మనుషులు మాయాశక్తిలో బలంగా చిక్కుకున్నారు:
- టెక్నాలజీ, డబ్బు, విలాసాలు – ఇవన్నీ జీవిత లక్ష్యంగా భావించడం.
- ఆధ్యాత్మిక మార్గాన్ని విస్మరించడం.
- శాశ్వత సత్యాన్ని అన్వేషించకుండా తాత్కాలిక సుఖాలను పట్టుకోవడం.
ఇవి అన్నీ మాయాశక్తి యొక్క ఆధునిక రూపాలు.

10. సంక్షిప్తంగా

భగవద్గీత 9వ అధ్యాయం బోధించే ప్రధాన సత్యం ఏమిటంటే:
- మాయాశక్తి కారణంగా జీవులు పరమాత్మను గుర్తించలేరు.
- అజ్ఞానం, అహంకారం, భోగమోహం ఇవన్నీ మాయాశక్తి ప్రభావాలు.
కానీ భక్తి, శరణాగతి, సత్యసంధతతో ఉన్నవారు మాత్రమే ఆ మాయను అధిగమించి పరమాత్మను దర్శించగలరు.

ముగింపు

మాయాశక్తి అనేది పరమాత్మకు సంబంధించిన ఒక దివ్యమైన పరీక్షా శక్తి. అది జీవులను భ్రమలో ఉంచి సత్యాన్ని కప్పేస్తుంది. అయినప్పటికీ, నిజమైన భక్తి, సమర్పణతో జీవించినవారు మాత్రమే ఈ మాయను అధిగమించి పరమాత్మను స్పష్టంగా గుర్తిస్తారు. కాబట్టి మాయాశక్తి అనేది బలమైనదే అయినా, పరమాత్మ శరణు పొందినవాడికి అది అజేయం కాదు.