ఆత్మ ఉనికి శరీరంలో ఏ విధముగా వ్యక్తమవుతుంది?

ఆత్మ ఉనికి శరీరంలో ఏ విధముగా వ్యక్తమవుతుంది? జ్ఞానం, స్మృతి, మర్చిపోవడం వంటి క్రియలు ఎక్కడి నుండి వస్తాయి?

మనిషి శరీరం ఒక అద్భుతమైన సాధనం. దీనిలో జీవన శక్తి ఆత్మ రూపంలో నివసిస్తుంది. భగవద్గీతలో శ్రీకృష్ణుడు ఇలా చెప్పారు – "ఆత్మ శరీరంలో నివసించి, మనస్సు, బుద్ధి, ఇంద్రియాల ద్వారా తన శక్తిని వ్యక్తం చేస్తుంది." అంటే శరీరానికి జీవం ఇచ్చేది, దాన్ని నడిపించేది, దానికి దిశ చూపేది ఆత్మే. శరీరం ఒక యంత్రంలా పనిచేస్తే, దానికి ఇంధనం, చైతన్యం ఆత్మ నుంచే వస్తుంది.

1. ఆత్మ శక్తి శరీరంలో వ్యక్తమవ్వడం

ఆత్మ శక్తి శరీరంలో మనస్సు, ప్రాణం, ఇంద్రియాలు, బుద్ధి ద్వారా వెలుపల ప్రదర్శితమవుతుంది. ఉదాహరణకు :–
- కళ్లతో చూడటం జరుగుతుంది, కానీ చూడడానికి కావలసిన చైతన్యం ఆత్మనుంచే వస్తుంది.
- చెవులతో వినగలుగుతున్నాం, కానీ శ్రవణానికి శక్తి ఆత్మ ద్వారా వస్తుంది.
- చేతులు కదులుతాయి, నడక జరుగుతుంది, కానీ ఈ కదలికల వెనుక ఉన్న ప్రాణశక్తి ఆత్మలోనిది.
వీటన్నింటికి మూలం ఒకటే – ఆత్మ. కానీ ఆత్మ స్వయంగా క్రియలు చేయదు. అది సాక్షి, దాని శక్తి మనస్సు, బుద్ధి, చిత్తం అనే మానసిక సాధనాల ద్వారా బయటికి వ్యక్తమవుతుంది.

2. జ్ఞానం – మూలం

జ్ఞానం అంటే విషయాలను గ్రహించే శక్తి. ఇది మనిషి మనస్సు, బుద్ధి, ఇంద్రియాల సహకారంతో ఆత్మ నుండి వెలువడుతుంది.
- ఇంద్రియాలు అనగా చూపు, వినికిడి మొదలైనవి బాహ్య లోకంలో సమాచారం సేకరిస్తాయి.
- మనస్సు ఆ సమాచారాన్ని ప్రాసెస్ చేస్తుంది.
- బుద్ధి అనగా వివేకం దానికి అర్థం చెబుతుంది.
ఈ మొత్తం ప్రక్రియకు జీవనశక్తి ఆత్మవల్ల లభిస్తుంది. భగవద్గీత 15.15 శ్లోకంలో శ్రీకృష్ణుడు ఇలా చెప్పారు:
“సర్వస్య చాహం హృది సన్నివిష్టో మత్తః స్మృతిర్జ్ఞానమపోహనం చ”
అంటే – “నేనే అందరి హృదయంలో నివసిస్తున్నాను; నాతోనే వారికి జ్ఞానం, స్మృతి, మరచిపోవడం జరుగుతుంది.”
ఇక్కడ కృష్ణుడు పరమాత్మ దృష్టికోణం చెబుతున్నాడు. వ్యక్తిగత స్థాయిలో మనిషి ఆత్మలోని శక్తి, పరమాత్మ అనుగ్రహం ద్వారా జ్ఞానం వస్తుంది.

3. స్మృతి – మూలం

స్మృతి అంటే గత అనుభవాలను గుర్తుంచుకోవడం. ఇది చిత్తం అనే అంతఃకరణ భాగంలో నిల్వ ఉంటుంది. మనం చూసినది, విన్నది, అనుభవించినది అన్నీ చిత్తంలో ముద్రించబడతాయి.
- ఆత్మ శక్తి లేకుంటే ఈ స్మృతులు పనిచేయవు.
- స్మృతి ద్వారా మనిషి నేర్చుకున్న విషయాలను తిరిగి గుర్తించి జీవితంలో ఉపయోగిస్తాడు.
ఉదాహరణకు, ఒక శిశువు నడక నేర్చుకుంటాడు; అది మొదట కష్టంగా అనిపించినా, తర్వాత స్మృతి సహకారంతో సహజమైన నైపుణ్యమవుతుంది.

4. మర్చిపోవడం – మూలం

మర్చిపోవడం కూడా ఒక సహజ క్రియ. మన చిత్తంలో నిల్వైన అనుభవాలను మనస్సు ప్రతి సందర్భంలో గుర్తుచేసుకోదు.
- కొన్నిసార్లు అవసరంలేని విషయాలను మనస్సు దాచిపెడుతుంది.
- కొన్నిసార్లు మన బుద్ధి ఏకాగ్రత లోపం వల్ల స్మృతి బయటకు రాదు.
- మరికొన్నిసార్లు దైవ శక్తి మనకు మరవడం అనుగ్రహిస్తుంది, ఎందుకంటే ప్రతి సంఘటనను గుర్తుంచుకుంటే జీవితం భారమైపోతుంది.
భగవద్గీతలో చెప్పినట్టు – మరచిపోవడమూ పరమాత్మ నుంచే వస్తుంది. ఇది మానవ జీవితంలో సమతుల్యతను కల్పించే ప్రక్రియ.

5. ఆత్మ – శరీర సంబంధం

ఆత్మ శరీరానికి మూలాధారం. శరీరం ఒక పరికరంలా ఉంటే, ఆత్మ దానికి విద్యుత్తు వంటిది.
- విద్యుత్తు లేకపోతే బల్బు వెలగదు.
- అలాగే ఆత్మ లేకపోతే శరీరం మృతదేహమవుతుంది.
జ్ఞానం, స్మృతి, మరచిపోవడం వంటి మానసిక క్రియలు ఆత్మ శక్తి కారణంగానే జరుగుతాయి. కానీ వాటి పూర్ణ నియంత్రణ పరమాత్మ ఆధీనంలోనే ఉంటుంది.

6. తాత్పర్యం

ఆత్మ శక్తి శరీరంలో ప్రాణశక్తి, మనస్సు, బుద్ధి, చిత్తం, ఇంద్రియాల ద్వారా వ్యక్తమవుతుంది. జ్ఞానం మనస్సు–బుద్ధి కలయికతో వస్తుంది. స్మృతి చిత్తంలో నిల్వవుతుంది. మరచిపోవడమూ సహజమైన ప్రక్రియ, దైవ నియమం ప్రకారం జరుగుతుంది.
ఈ మొత్తం ప్రక్రియలో ఆత్మ మూలాధారం, పరమాత్మ ప్రధాన ఆధిపతి. అందువల్ల మనిషి శరీరంలో జరిగే ప్రతి జ్ఞానక్రియ ఆత్మ–పరమాత్మ సంబంధానికి ప్రతిబింబం.

కృష్ణం వందే జగద్గురుమ్

How does the presence of the soul manifest itself in the body?