జ్ఞాని లేదా యోగి, ఎవరు శ్రేష్ఠులు?

భగవద్గీత మహాభారతంలోని అత్యంత ఆధ్యాత్మిక గ్రంథం. ఇది కేవలం యుద్ధరంగంలో అర్జునుడు ఎదుర్కొన్న సందేహాలకు సమాధానమే కాకుండా, సర్వమానవజాతికి మార్గదర్శకం. 5వ అధ్యాయంలో శ్రీకృష్ణుడు సన్యాసం, కర్మ, జ్ఞానం, యోగం వంటి విషయాలను సమగ్రంగా వివరిస్తాడు. ముఖ్యంగా జ్ఞానయోగి మరియు కర్మయోగి లో ఎవరు శ్రేష్ఠులు అనే ప్రశ్నకు సమాధానం ఇస్తాడు.

జ్ఞాని ఎవరు?

జ్ఞాని అనగా పరమాత్మస్వరూపాన్ని బుద్ధితో గ్రహించినవాడు. జ్ఞానమార్గం ద్వారా బంధనాలన్నిటినీ వదిలి, "అహం బ్రహ్మాస్మి" అనే తత్వాన్ని తెలుసుకున్న వాడు. జ్ఞాని కర్మలను చేయకపోయినా, తాను బ్రహ్మంలో ఏకత్వాన్ని పొందుతాడు. ఆయనకు భౌతిక వాస్తవాలు తాత్కాలికమని, నిజమైన ఆనందం ఆత్మసాక్షాత్కారంలోనే ఉందని బలమైన అవగాహన ఉంటుంది.

యోగి ఎవరు?

యోగి అనగా కర్మయోగాన్ని అనుసరించి, తన కర్మలన్నిటినీ ఫలాశ లేకుండా భగవంతునికి అర్పించే వాడు. యోగి క్రియాశీలకంగా ఈ లోకంలో జీవిస్తూ, తన బాధ్యతలు నిర్వర్తిస్తూ, కర్మలను బంధనానికి కారణం కాకుండా మార్గంగా చేసుకుంటాడు. యోగి సమత్వాన్ని సాధించి, హృదయశాంతిని పొందుతాడు.

జ్ఞాని vs యోగి – గీతలో పోలిక

శ్రీకృష్ణుడు ఈ ఇద్దరిని పోలుస్తూ చెబుతాడు:
జ్ఞాని కర్మలన్నిటిని వదిలివేస్తాడు, ఆత్మజ్ఞానం ద్వారానే పరమానందాన్ని పొందుతాడు.
యోగి మాత్రం కర్మల మధ్యనే బ్రహ్మాన్ని అనుభవిస్తాడు. అతనికి "కర్తృత్వాభిమానం" ఉండదు.
జ్ఞాని సాధారణంగా విరక్తి మార్గాన్ని అనుసరిస్తాడు; యోగి మాత్రం సంబంధాలు, కుటుంబం, కర్మల మధ్య ఉన్నప్పటికీ ఆధ్యాత్మిక స్థితిని పొందగలడు.
జ్ఞానమార్గం క్లిష్టమైనది, ఎక్కువ శ్రద్ధ, ధ్యానం, వేరుపు అవసరం. యోగమార్గం అయితే సాధారణ జీవితంలోనే సాధ్యమవుతుంది.

గీతలో శ్రీకృష్ణుని అభిప్రాయం

గీత ప్రకారం ఇద్దరూ పరమ గమ్యాన్ని పొందుతారు. కానీ, యోగి మార్గమే సులభం, అనుసరించదగ్గది. కారణం ఏమిటంటే
ప్రతి మనిషి జీవితంలో కర్మ తప్పదనే వాస్తవం.
కర్మ చేస్తూనే భగవంతుని స్మరణలో ఉండటం ద్వారా బంధనం రాదు.
సమబుద్ధి సాధన, కర్మఫలాన్ని సమర్పించడం, ధ్యానం చేయడం ద్వారా యోగి బ్రహ్మంలో ఏకత్వాన్ని పొందుతాడు.
అందువల్ల, 5వ అధ్యాయం స్పష్టంగా యోగిని శ్రేష్ఠుడిగా చెబుతుంది. యోగి జ్ఞానిని మించిపోతాడు అనేది గీతలోని తాత్పర్యం.

యోగి యొక్క లక్షణాలు

సమదృష్టి : బ్రాహ్మణుడు, గోవు, ఏనుగు, కుక్క, చాండాలుడు అన్నీ సమానమని భావించడం.
ఇంద్రియనిగ్రహం : తాత్కాలిక ఇంద్రియ సుఖాలను అధిగమించడం.
శాంతి : కర్మలను ఫలాశ లేకుండా చేసి, మనశ్శాంతిని పొందడం.
భక్తి : భగవంతునితో అనుసంధానమై ఉండటం.
బ్రహ్మసాక్షాత్కారం : కర్మల మధ్యలోనే పరమాత్మస్వరూపాన్ని తెలుసుకోవడం.

జ్ఞాని యొక్క విలువ

గీతలో జ్ఞానిని తగ్గించలేదు. జ్ఞాని కూడా పరమ గమ్యాన్ని పొందుతాడు. కానీ, అందరికీ ఆ మార్గం సులభం కాదు. జ్ఞానమార్గం ఎక్కువగా విరక్తులకు, సన్యాసులకు అనుకూలంగా ఉంటుంది. కానీ, కుటుంబం, సమాజం, బాధ్యతల మధ్య జీవించే సాధారణ మనిషికి యోగమార్గమే ఉపయోగకరం.

తాత్పర్యం

భగవద్గీత 5వ అధ్యాయం ఒక స్పష్టమైన సత్యాన్ని చెబుతుంది: జ్ఞాని మరియు యోగి ఇద్దరూ పరమానందాన్ని పొందుతారు. కానీ, కర్మయోగిని గీత శ్రేష్ఠుడిగా ప్రకటిస్తుంది. ఎందుకంటే యోగి జీవితంలో కర్మలను వదలకుండా, వాటినే ఆధ్యాత్మిక సాధనంగా మార్చుకుంటాడు. జ్ఞానమార్గం గంభీరమైనది, కానీ కర్మయోగం సాధారణ జీవనానికి అనుకూలమైనది. కాబట్టి, శ్రీకృష్ణుడు అర్జునునికి యోగమార్గాన్ని అనుసరించమని ఉపదేశించాడు.

ముగింపు

భగవద్గీత మనకు ఇచ్చిన బోధ ఏమిటంటే
జ్ఞానం గొప్పది, కానీ యోగం మరింత సాధనయోగ్యమైనది.
కర్మలను విడిచి పారిపోవడం కాదు, వాటిని భగవంతునికి అర్పించడం ద్వారానే నిజమైన విముక్తి లభిస్తుంది.
యోగి సమబుద్ధితో, సమదృష్టితో, కర్మల మధ్య జీవిస్తూ పరమ శాంతిని పొందుతాడు.
అందువల్ల, భగవద్గీత 5వ అధ్యాయము ప్రకారం యోగి శ్రేష్ఠుడు. అతడు కర్మల ద్వారా జ్ఞానాన్నీ, విముక్తినీ పొందినవాడే.