సంసారంలో భక్తుడు బ్రహ్మనిర్వాణం ఎలా పొందగలడు?

సంసారంలో భక్తుడు బ్రహ్మనిర్వాణం ఎలా పొందగలడు?

భగవద్గీత ఐదవ అధ్యాయం కర్మసన్యాస యోగం అని పిలవబడుతుంది. ఇందులో శ్రీకృష్ణుడు కర్మను వదిలిపెట్టడం (సన్యాసం) మరియు కర్మను ఫలాసక్తి లేకుండా ఆచరించడం (కర్మయోగం) అనే రెండు మార్గాలను వివరిస్తాడు. వీటిలో కర్మయోగం సులభమైనది, అందరికీ ఆచరణీయమైనది అని గీతలో ప్రబోధించబడింది. ఈ అధ్యాయం ద్వారా భక్తుడు, గృహస్థ జీవితంలో ఉన్నప్పటికీ, బ్రహ్మనిర్వాణ స్థితిని ఎలా అనుభవించగలడో స్పష్టంగా తెలుస్తుంది.

1. బ్రహ్మనిర్వాణం అంటే ఏమిటి?

“బ్రహ్మనిర్వాణం” అనేది పరమశాంతి, పరబ్రహ్మతో ఏకత్వం. ఇది కేవలం శరీరం వదిలిన తరువాత లభించే స్థితి కాదు; జీవించుచుండగానే భక్తుడు ఈ అనుభవాన్ని పొందగలడు. మనస్సులో ఉన్న అహంకారం, ఆసక్తి, ద్వేషం తొలగిపోయినప్పుడు, హృదయం సమతా భావంతో నిండినప్పుడు, భగవంతుని సన్నిధి ప్రతి క్షణం అనుభవించబడుతుంది.

2. సంసారంలో నివసించే భక్తుడి పరిస్థితి

సంసారంలో జీవిస్తున్న భక్తుడు అనేక కర్తవ్యాలను నిర్వర్తించాలి—కుటుంబ బాధ్యతలు, వృత్తి, సమాజ సంబంధాలు. వీటిని విసర్జించి అడవులకు వెళ్లడం అందరికీ సాధ్యం కాదు. కానీ గీత బోధన ఏమిటంటే, కర్తవ్యాలను చేస్తూనే మనస్సును పరమాత్మలో నిలిపి ఉంచితే, సంసారంలో ఉన్నా కూడా భక్తుడు అంతరంగ శాంతి పొందగలడు.

3. కర్మ ఫలాసక్తి లేకుండా జీవించడం

కృష్ణుడు చెప్పిన ముఖ్య సూత్రం. “కర్మ ఫలం మీద ఆసక్తి లేకుండా కర్తవ్యాన్ని నిర్వర్తించాలి”.
- పని ఫలితం వచ్చినప్పుడు గర్వం లేకుండా, విఫలమైతే నిరాశ లేకుండా సమబుద్ధితో ఉండాలి.
ఈ దృక్పథం కలిగినవాడు సంసారంలో నిమగ్నుడై ఉన్నా, లోపల మాత్రం అతని హృదయం స్వేచ్ఛను అనుభవిస్తుంది. ఇలాంటి స్థితి బ్రహ్మనిర్వాణానికి దారితీస్తుంది.

4. ఇంద్రియ నియంత్రణ

భక్తుడు సంసారంలో ఉన్నప్పుడు అనేక వాంఛలు, ఆకర్షణలు ఎదురవుతాయి. కానీ ఎవరు తమ ఇంద్రియాలను నియంత్రించగలరో, వారు బయట సంసారంలో ఉన్నా లోపల శాంతితో ఉంటారు.
- ఇంద్రియ నియంత్రణ యోగి ధ్యానానికి సహాయం చేస్తుంది.
- భోగాలను ఆస్వాదించకపోవడం కాదు, వాటిలో మునిగిపోకుండా ఆత్మసాక్షాత్కారం దిశగా ఉండడం ముఖ్యమని గీత బోధిస్తుంది.

5. సమబుద్ధి (సమత్వ భావన)

భగవద్గీతలో భక్తుడు శ్రేష్ఠంగా పరిగణించబడతాడు, ఎవరైతే సమత్వ దృష్టితో చూస్తారో.
స్నేహితుడు – శత్రువు, ధనికుడు – పేదవాడు, బ్రాహ్మణుడు – శూద్రుడు, సజ్జనుడు – దుర్మార్గుడు అన్న తేడాలు లేకుండా చూడగలడు.
ఈ సమదృష్టి హృదయంలో స్థిరమైన శాంతిని కలిగిస్తుంది. ఇలాంటి మనస్తత్వం కలిగిన వాడే నిజంగా బ్రహ్మనిర్వాణాన్ని అనుభవిస్తాడు.

6. ధ్యానం మరియు అంతరంగ శాంతి

సంసారంలో ఉన్న భక్తుడు ప్రతిరోజు ధ్యానం ద్వారా తన మనస్సును నియంత్రించాలి.
- ధ్యానం ద్వారా ఆత్మను పరబ్రహ్మతో కలిపి అనుభవిస్తాడు.
క్రమంగా ఆ ధ్యానం అతని జీవనశైలిగా మారుతుంది. అప్పుడు సంసారంలో ఉన్నప్పటికీ అతని అంతరంగం ఎల్లప్పుడూ శాంతితో నిండివుంటుంది.

7. భగవంతుని మీద భక్తి

ఒక భక్తుడు బ్రహ్మనిర్వాణాన్ని పొందడానికి ప్రధాన కారణం అనన్య భక్తి.
- భక్తుడు తన కర్మలను భగవంతునికి అర్పించి, వాటి ఫలితాలను తనదిగా భావించకుండా ఉంటే, ఆ కర్మలు అతనికి బంధనాన్ని కలిగించవు.
- భగవంతుని స్మరణ, నామజపం, కీర్తన-ఇవన్నీ మనస్సును స్థిరంగా మరియు ప్రశాంతంగా ఉంచుతాయి.
ఇది బ్రహ్మనిర్వాణానికి నేరుగా దారితీసే మార్గం.

8. ద్వంద్వాలను అధిగమించడం

సంసారంలో మనిషి ఎప్పుడూ సుఖ–దుఃఖాలు, లాభ–నష్టాలు, జయం–పరాజయాలు అనుభవిస్తూనే ఉంటాడు.
- ఎవరు ఈ ద్వంద్వాలలో కలత చెందకుండా ఉంటారో, వారే నిజమైన విముక్తిని అనుభవిస్తారు.
- ఈ సమత్వం కలిగిన వాడికి అంతరంగంలో ఆనందం నిండిపోతుంది.

9. గృహస్థుడికి గీత బోధన

భగవద్గీత గృహస్థులకు ఇచ్చిన ఉపదేశం ఏమిటంటే:
- సంసారంలో ఉండి కర్తవ్యాలను చేయాలి.
- కానీ వాటిని భగవంతుని సేవగా భావించి చేయాలి.
- ఫలితాల మీద ఆశలు, ఆవేశాలు లేకుండా ఉండాలి.
ఈ విధంగా గృహస్థుడూ బ్రహ్మనిర్వాణాన్ని పొందగలడు.

10. బ్రహ్మనిర్వాణ లక్షణాలు

భక్తుడు బ్రహ్మనిర్వాణాన్ని అనుభవిస్తున్నాడని గుర్తించడానికి కొన్ని సూచనలు ఉంటాయి:
- మనస్సులో ఎప్పుడూ ప్రశాంతత, సంతృప్తి.
- ఇతరులపై దయ, కరుణ, సమదృష్టి.
- బాహ్య సంఘటనలతో ఎక్కువగా ప్రభావితం కాకపోవడం.
- ప్రతి క్షణం భగవంతుని స్మరణలో ఉండడం.

11. గీతలో చెప్పబడిన వచనం (సారాంశం)

శ్రీకృష్ణుడు గీతలో చెబుతున్నది:
- “సన్యాసి అనేది పనులు వదిలేసిన వాడే కాదు, ఫలాసక్తి లేకుండా పనులు చేస్తున్న వాడే నిజమైన సన్యాసి.”
- అటువంటి వ్యక్తి సంసారంలో ఉన్నప్పటికీ, ఎల్లప్పుడూ పరమశాంతిని అనుభవిస్తాడు.
ఆ శాంతే బ్రహ్మనిర్వాణం.

ముగింపు

భగవద్గీత 5వ అధ్యాయం మనకు నేర్పిన ప్రధాన సత్యం ఏమిటంటే—విముక్తి కోసం సంసారాన్ని విడిచి వెళ్లాల్సిన అవసరం లేదు. గృహస్థుడైనా, వృత్తిలో నిమగ్నుడైనా, ఎవరు తమ కర్తవ్యాలను భగవంతునికి అర్పించి, ఫలాసక్తి లేకుండా, సమత్వ దృష్టితో, ధ్యానం మరియు ఇంద్రియ నియంత్రణతో జీవిస్తారో వారు జీవితంలో ఉన్నప్పుడే బ్రహ్మనిర్వాణాన్ని అనుభవిస్తారు.