మరణ సమయంలో ధ్యానించిన రూపాన్నే ఎందుకు పొందుతాడు?

మరణ సమయములో ఏ రూపాన్ని ధ్యానిస్తే ఆ రూపాన్నే పొందుతాడు అన్నది ఎలా అర్థం చేసుకోవాలి?

భగవద్గీత 8వ అధ్యాయం "అక్షర బ్రహ్మ యోగం"గా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ అధ్యాయంలో శ్రీకృష్ణుడు ఆర్జునుని సందేహాలను నివృత్తి చేస్తూ, జీవి మరణ సమయములో ఏ రూపాన్ని, ఏ భావాన్ని, ఏ తత్వాన్ని ధ్యానిస్తే, మరణానంతరం అతనికి అదే లభిస్తుందని స్పష్టంగా చెప్పాడు. ఈ సిద్ధాంతం భగవద్గీతలో అత్యంత గంభీరమైన, ఆధ్యాత్మికంగా లోతైన ఉపదేశాలలో ఒకటి.

మరణ సమయంలో ధ్యానించిన రూపాన్నే ఎందుకు పొందుతాడు?

శ్లోక ఆధారం
గీత 8.6లో శ్రీకృష్ణుడు ఇలా ఉపదేశిస్తాడు:
"యం యం వాపి స్మరన్భావం త్యజత్యంతే కలేవరమ్।
తం తమేవైతి కౌంతేయ సదా తద్భావభావితః॥"
అర్థం : మరణ సమయములో ఏ భావం, ఏ రూపం, ఏ దేవతా స్వరూపాన్ని స్మరిస్తూ శరీరాన్ని విడిచిపెడతాడో, భక్తుడు అదే స్వరూపాన్ని పొందుతాడు.

ఈ ఉపదేశం యొక్క గాఢత

మనసు స్థితి యొక్క ప్రభావం జీవి జీవితమంతా ఎలా ఆలోచిస్తాడో, ఎలా జీవిస్తాడో, అతని అంతఃకరణంలో ఆ రూపమే గాఢంగా స్థిరమవుతుంది. మరణ సమయం అనేది జీవితపు చివరి క్షణం. ఆ సమయంలో మనసు ఏ రూపంపై కేంద్రీకృతమై ఉంటే, ఆ రూపమే తర్వాతి జన్మను లేదా గమ్యాన్ని నిర్ణయిస్తుంది.

జీవితపు ఆచారవ్యవహారాలు
కేవలం చివరి క్షణం ధ్యానం చేయడం సులభం కాదు. జీవితాంతం భక్తుడు ఏ రూపాన్ని సాధన చేసాడో, ఏ తత్వాన్ని ఆరాధించాడో, అదే మరణ సమయములో సహజంగా స్మృతిలోకి వస్తుంది. ఉదాహరణకు, ఎప్పుడూ శ్రీకృష్ణుని నామస్మరణ చేసే భక్తుడు మరణ సమయములోనూ స్వయంగానే కృష్ణుని ధ్యానిస్తాడు.

చిత్త శుద్ధి
మరణ సమయములో శరీర కష్టాలు, మనసు వికారాలు ఉంటాయి. ఆ సమయములో చిత్తం ఒక దిశగా నిలిచే శక్తి కావాలంటే, జీవితమంతా సాధన చేసినవారికే అది సాధ్యమవుతుంది. అందుకే భగవద్గీత యోగం, భక్తి, ధ్యానం, నామస్మరణ మొదలైనవి నిరంతరం చేయమని ఉపదేశిస్తుంది.

తాత్త్వికంగా అర్థం చేసుకోవడం

సంకల్ప శక్తి
మనసులో నిరంతరం చేసిన ఆలోచనలు ఒక శక్తివంతమైన సంకల్పముగా మారతాయి. మరణ సమయంలో ఆ సంకల్పమే ఆత్మను ముందుకు నడిపిస్తుంది. అందువల్ల ఎవరైనా ఏ రూపాన్ని ధ్యానిస్తారో, అదే వారికి భవిష్యత్ స్థితిని ఇస్తుంది.

కర్మ, భక్తి, జ్ఞానం సమన్వయం
భగవద్గీతలో కర్మయోగం, భక్తియోగం, జ్ఞానయోగం అనే మూడు మార్గాలను వివరిస్తుంది. వీటిలో ఏ మార్గమును అనుసరించినా, అంతిమ లక్ష్యం మనసును భగవంతుని వైపు నిలిపేలా ఉండాలి. ఆ దిశగా శిక్షణ పొందిన మనసే మరణ సమయములో సరైన రూపాన్ని స్మరించగలదు.

ఆత్మగమనం
ఆత్మ శరీరాన్ని విడిచినపుడు, అది చిత్తంలో ఉన్న చివరి ఆలోచనను అనుసరిస్తుంది. ఆ ఆలోచన ఎటువంటి రూపమై ఉన్నా, ఆ గమ్యమే అతనికి కలుగుతుంది.

భక్తుని సాధనకు మార్గదర్శకత్వం

నిరంతర నామస్మరణ
"శ్రీ రామ జయ రామ జయ జయ రామ ", "ఓం నమో నారాయణాయ", "ఓం నమః శివాయ", "ఓం శ్రీ కృష్ణాయ నమః" వంటి నామములను నిరంతరం జపించడం వల్ల మనసు ఆ రూపములోనే స్థిరమవుతుంది.

ధ్యానం మరియు భక్తి మార్గం
ప్రతి రోజు కొంత సమయం మనసును దేవుని రూపములో కేంద్రీకరించడం. రూప ధ్యానం, లీల స్మరణ, సత్సంగం వంటి వాటి ద్వారా మనసు పవిత్రమవుతుంది.

శ్రద్ధతో జీవించడం
దినచర్యలో సత్యం, ధర్మం, దయ, క్షమ, సేవ వంటి గుణాలను ఆచరించడం. ఇవి మనసును ప్రశాంతంగా ఉంచి, మరణ సమయములో ఆందోళన లేకుండా దేవుని స్మరించడానికి సహాయపడతాయి.

శాస్త్రాధ్యయనం
గీత, పురాణాలు, ఉపనిషత్తుల పఠనం మనసులో శాశ్వతమైన ఆధ్యాత్మిక బీజాలను నాటుతుంది. ఇవే చివరి క్షణంలో స్మృతిని నడిపిస్తాయి.

ఆధునిక దృష్టికోణంలో వివరణ

ఇది మానసిక శాస్త్రం ప్రకారమూ ఇదే సత్యం. మనిషి జీవితమంతా చేసే ఆలోచనలు, అలవాట్లు చివరి క్షణములో అతని మనసు ప్రతిస్పందనను నిర్ణయిస్తాయి. ఎవరో ధనం, ఆస్తి, భోగం గురించే జీవితాంతం ఆలోచిస్తే, మరణ సమయములో కూడా అదే ఆలోచన వస్తుంది. కాని ఎవరో భగవంతుని ధ్యానం చేస్తే, వారికి మోక్షమార్గం సులభమవుతుంది.

ముగింపు

భగవద్గీత 8వ అధ్యాయం మనకు ఒక అద్భుతమైన నిజం నేర్పుతుంది:
మన జీవితం ఎలా గడుపుతామో, మరణ సమయములో మనసు ఏ రూపాన్ని స్మరిస్తుందో, అదే మన భవిష్యత్‌ గమ్యాన్ని నిర్ణయిస్తుంది.
కాబట్టి జీవితమంతా భక్తి, సత్సంగం, ధ్యానం, నామస్మరణతో గడపాలి.
చివరి క్షణంలో దేవుని రూపం స్మరించబడితే, భక్తునికి అదే పరమగతి లభిస్తుంది.