1. జ్ఞానితో తనను తాను చూచుకోవడం
తనను తాను జ్ఞానంతో చూసుకోవడం అనగా వ్యక్తి తన శరీరాన్ని, మనసును, ఇంద్రియాలను మాత్రమే తన గుర్తింపుగా భావించక, వాటికి ఆతీతమైన ఆత్మస్వరూపాన్ని తెలుసుకోవడం. శరీరం నశించేది, ఇంద్రియాలు మార్పులకు లోనవుతాయి. కానీ ఆత్మ శాశ్వతమైనది. దీనిని గ్రహించిన వాడే నిజమైన జ్ఞాని. అతడు “నేను ఈ శరీరం కాదు, నేను చైతన్యస్వరూపుడిని” అని స్పష్టంగా అర్థం చేసుకుంటాడు.
2. సమబుద్ధి యొక్క అర్థం
సమబుద్ధి అనేది బాహ్యంగా కనిపించే తేడాలను దాటికి చూసే శక్తి. ఒక బ్రాహ్మణుడు, గోవు, ఏనుగు, కుక్క, చాండాలుడు – వీరందరినీ వేరువేరుగా చూస్తూ సమాజం విభజనలు చేస్తుంది. కానీ జ్ఞాని ఈ భిన్నత్వాల వెనుక ఉన్న ఏకత్వాన్ని గ్రహిస్తాడు. అందరిలోనూ ఒకే ఆత్మ ఉంది. ఆత్మకు కులం, జాతి, రూపం, స్థాయి, ఆస్తి అనే తేడాలు ఉండవు.
3. బాహ్య భేదాలు – ఆత్మీయ ఏకత్వం
మన దృష్టికి బాహ్యంగా ఉండేది రూపం, భాష, ఆచారం, వర్గం. కాని ఇవన్నీ ప్రకృతి గుణాల ఆధారంగా ఏర్పడిన భిన్నతలు మాత్రమే. ఆత్మకు ఈ గుణాలు చెందవు. ఆత్మ అనేది శుద్ధచైతన్యం. ఈ విషయాన్ని జ్ఞానంతో గమనించిన వాడు ఎక్కడా ద్వేషం లేకుండా, మమకారం లేకుండా జీవిస్తాడు. అతని మనస్సు సమబుద్ధితో నిండుతుంది.
4. సమదృష్టి వలన కలిగే ఆత్మశాంతి
సమదృష్టి వలన వ్యక్తి లోలోపల అసమానతలను, ఈర్ష్యను, అసూయను వదులుకుంటాడు. ఎవరైనా ఉన్నత స్థితిలో ఉన్నా, దిగువ స్థితిలో ఉన్నా, వారిలో ఒకే ఆత్మ ప్రకాశిస్తోందని తెలుసుకొని, సమాన గౌరవంతో చూస్తాడు. ఈ సమదృష్టి వలన మనస్సులో లోతైన శాంతి వస్తుంది. క్షణిక సుఖం, దుఖం వ్యక్తిని కదిలించలేవు.
5. తనను తాను తెలుసుకోవడంలో ప్రాయోగికత
జ్ఞానంతో తనను తాను చూచుకోవడం కేవలం తత్వచింతన మాత్రమే కాదు. ఇది ప్రాయోగిక జీవితంలో కూడా ఉపయోగపడుతుంది. ఉదాహరణకు – ఒక వ్యక్తి తనను కేవలం శరీరంగా మాత్రమే అనుకుంటే, అతడు రోగం వచ్చినప్పుడు లేదా వృద్ధాప్యంలో బాధలో కూరుకుపోతాడు. కానీ ఆత్మగా తాను శాశ్వతుడని తెలిసిన జ్ఞాని, ఈ మార్పులను సహజంగా స్వీకరిస్తాడు. అతడు బాధను తాత్కాలికమని భావించి స్థిరంగా ఉంటాడు.
6. సమబుద్ధి – సామాజిక సమానత్వానికి మూలం
సమబుద్ధి కేవలం ఆధ్యాత్మిక పరంగా కాకుండా, సామాజికంగా కూడా గొప్ప విలువ కలిగినది. అన్ని జీవుల్లో ఒకే ఆత్మ ఉన్నదని గ్రహించినవాడు కులం, మతం, జాతి, ధనదౌర్భాగ్యం వంటి విభజనలను నిర్లక్ష్యం చేస్తాడు. అతడు సమాన గౌరవాన్ని అందరికీ చూపుతాడు. ఈ భావజాలం సమాజంలో శాంతి, సమానత్వం, సోదరభావాన్ని పెంపొందిస్తుంది.
7. భౌతిక ప్రపంచాన్ని దాటిన జ్ఞాని దృష్టి
జ్ఞాని సమదృష్టి వలన బాహ్య ప్రపంచాన్ని దాటి, పరమార్థాన్ని చూస్తాడు. అతడు వస్తువులను కేవలం ఇంద్రియసుఖాలకోసం కాదు, ఆత్మవికాసం కోసం ఉపయోగిస్తాడు. ధనం, అధికారము, కీర్తి ఇవన్నీ తాత్కాలికమని గ్రహించి, వాటి మీద ఆధారపడకుండా జీవిస్తాడు.
8. సమబుద్ధి సాధన పద్ధతులు
ధ్యానం : మనసును ఆత్మలో నిలిపే సాధన.
వివేకం : శాశ్వతం – అశాశ్వతం మధ్య తేడాను గమనించడం.
భక్తి : భగవంతుని చిత్తంలో ఉంచి అందరినీ ఆయన స్వరూపంగా చూడడం.
సేవాభావం : అన్నింటికీ సమానత్వ దృష్టితో సేవ చేయడం.
9. సమబుద్ధితో ఏకత్వం గుర్తించడం
అన్నిటిలో ఏకత్వాన్ని గుర్తించడం అనగా, “ఈ సమస్తం ఒకే మూలం నుండి వచ్చింది, అన్నీ భగవంతుని శక్తి వల్ల నడుస్తున్నాయి” అని గ్రహించడం. జ్ఞాని కోసం ఈ విశ్వం విభజింపబడినది కాదు; అది ఒకే చైతన్యరూపం. ఈ అవగాహన వలన అతనికి లోలోపల విస్తృత దృష్టి ఏర్పడుతుంది.
10. సమబుద్ధి కలిగినవాడి జీవన విధానం
సమబుద్ధి కలిగిన జ్ఞాని:
సుఖంలో గర్వపడడు, దుఖంలో కృంగిపోడు.
ఎవ్వరినీ చిన్నచూపు చూడడు.
తన కర్మలను ఫలాసక్తి లేకుండా చేస్తాడు.
భౌతిక ప్రపంచాన్ని మమకారం లేకుండా అనుభవిస్తాడు.
ఎల్లప్పుడూ శాంతితో, ఆనందంతో జీవిస్తాడు.
ముగింపు
భగవద్గీత 5వ అధ్యాయం మనకు చెబుతున్న ముఖ్యమైన సూత్రం ఏమిటంటే – జ్ఞానంతో తనను తాను తెలుసుకున్నవాడు సమబుద్ధితో అన్నిటిలో ఏకత్వాన్ని గుర్తిస్తాడు. ఈ ఏకత్వ భావన వలన జీవితం లోతైన అర్థాన్ని పొందుతుంది. సమానత్వం, శాంతి, పరస్పర గౌరవం పెరుగుతాయి. ఆత్మను సరిగా తెలుసుకున్నవాడే నిజమైన యోగి, భక్తుడు, జ్ఞాని. అతడు లోలోపల బ్రహ్మానందాన్ని అనుభవిస్తూ, బయట ప్రపంచంలో సమాన దృష్టితో జీవిస్తాడు.
0 కామెంట్‌లు