జ్ఞానం అంటే ఏమిటి?

జ్ఞానం అనే పదం మనిషి ఆలోచన, జీవన విధానం, మరియు ఆధ్యాత్మిక ప్రయాణంలో అత్యంత ముఖ్యమైనది. ఇది కేవలం పుస్తకాల్లో ఉన్న సమాచారాన్ని తెలుసుకోవడమే కాదు, కానీ మనసును, జీవితాన్ని, ప్రపంచాన్ని, అలాగే పరమాత్మను అర్థం చేసుకోవడమే జ్ఞానం. సత్యాన్ని గ్రహించడం, మాయలోంచి బయటపడటం, మరియు జీవితానికి అసలు ఉద్దేశ్యం తెలుసుకోవడం జ్ఞానం యొక్క అసలు స్వరూపం అని శాస్త్రాలు చెబుతున్నాయి.

భగవద్గీత, ఉపనిషత్తులు, వేదాలు, పురాణాలు అన్నీ జ్ఞానం గురించి ప్రత్యేకంగా వివరిస్తాయి. అందులో జ్ఞానం అనేది కేవలం బాహ్య విషయాలపై ఆధారపడక, అంతర్గత స్పృహలో వెలుగును నింపే శక్తి అని చెప్పబడింది. జ్ఞానం ద్వారా మానవుడు మాయాబంధనాల నుండి విముక్తి పొంది, శాశ్వతమైన ఆనందాన్ని పొందగలడు.

1. జ్ఞానం యొక్క సాధారణ అర్థం

ప్రపంచంలో సాధారణంగా మనం జ్ఞానం అంటే విద్య, పుస్తకాలలో నేర్చుకునే విషయాలు, లేదా అనుభవం ద్వారా పొందిన తెలివి అని భావిస్తాం. ఒకవేళ ఎవరో శాస్త్రంలో, గణితంలో, లేదా వృత్తి పరిజ్ఞానంలో నిష్ణాతులైతే వారిని జ్ఞానులు అని పిలుస్తాం. కానీ ఇవన్నీ సాపేక్ష జ్ఞాన మాత్రమే. ఇవి మనిషి బౌతిక జీవితానికి అవసరం కానీ పరమార్థాన్ని తెలియజేయవు.

2. ఆధ్యాత్మిక అర్థం

భగవద్గీత ప్రకారం నిజమైన జ్ఞానం అనేది "ఆత్మజ్ఞానం". అంటే నేను శరీరం కాదు, నేను నిత్యమైన ఆత్మ అని తెలుసుకోవడం. ఈ జ్ఞానం పొందినవాడు లోకంలోని సుఖదుఃఖాలకు అతీతుడవుతాడు. వేదాంతం ప్రకారం:
శరీరం అనేది నశ్వరమైనది.
ఆత్మ అనేది నిత్యమైనది, అవినాశి.
ఆత్మ మరియు పరమాత్మ మధ్య సంబంధం తెలుసుకోవడమే పరమ జ్ఞానం.

3. జ్ఞానం మరియు అజ్ఞానం

అజ్ఞానం అంటే మన అసలు స్వరూపం తెలియకపోవడం. మనం శరీరమే అన్న భావన, సంపద, పేరు, కీర్తి, ఇంద్రియ సుఖాలలో మునిగిపోవడం అజ్ఞానం. దీని వల్ల మనిషి జనన మరణ చక్రంలో చిక్కుకుంటాడు.
జ్ఞానం అనేది అజ్ఞానానికి విరుద్ధం. అంటే శరీర బంధనాలకతీతంగా ఆత్మను, ఆత్మకు పరమాత్మతో ఉన్న సంబంధాన్ని తెలుసుకోవడం.

4. శాస్త్రాలు చెప్పిన జ్ఞానం యొక్క లక్షణాలు

భగవద్గీత 13వ అధ్యాయం, 7-11 శ్లోకాలు లో శ్రీకృష్ణుడు జ్ఞానం యొక్క లక్షణాలను ఇలా చెప్పాడు:
వినయం
అహంకార రహిత జీవనం
హింస చేయకపోవడం
సహనం
సత్యసంధత
ఇంద్రియ నియమనం
ధ్యానం - నామ స్మరణ
ఆత్మ, పరమాత్మ జ్ఞానాన్ని కోరుకోవడం
ఈ లక్షణాలను పెంపొందించుకున్నవారే నిజమైన జ్ఞానులు.

5. జ్ఞానం యొక్క రకాలు

లౌకిక జ్ఞానం (Secular Knowledge):
బాహ్య ప్రపంచం గురించి తెలిసే విజ్ఞానం – శాస్త్రం, సాంకేతికం, కళలు మొదలైనవి.

ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానం (Spiritual Knowledge):
మనసు, ఆత్మ, పరమాత్మ స్వరూపం గురించి తెలిసే విజ్ఞానం. ఇది మానవుని జీవితానికి పరమార్థం చూపుతుంది.

పరమ జ్ఞానం (Supreme Knowledge):
ఆత్మ, పరమాత్మ ఏకత్వాన్ని తెలుసుకోవడం. ఇది మోక్షానికి దారితీస్తుంది.

6. జ్ఞానం యొక్క ప్రయోజనాలు

మాయ నుండి విముక్తి: మనం శరీరం కాదని తెలుసుకున్నప్పుడు అజ్ఞానం తొలగిపోతుంది.

సమత్వం: సుఖదుఃఖాలను సమానంగా చూడగలగడం.
భయరహితం: మరణభయం లేకుండా జీవించడం.
శాంతి: అంతర్ముఖత ద్వారా నిజమైన శాంతి పొందడం.
మోక్షం: జనన మరణ బంధనాల నుండి విముక్తి.

7. జ్ఞానం పొందే మార్గాలు

జ్ఞానం ఒక్క రోజులో రాదు. దానిని పొందడానికి క్రమంగా సాధన అవసరం. శాస్త్రాలు నాలుగు ముఖ్యమైన మార్గాలను సూచిస్తాయి:
శ్రవణం (Listening): శాస్త్రాలు, స్వార్థం లేని గురువు ద్వారా సత్యాన్ని వినడం.
మననం (Contemplation): విన్న విషయాన్ని ఆలోచించడం, సందేహాలను నివృత్తి చేసుకోవడం.
నిదిధ్యాసనం (Meditation): ఆత్మ, పరమాత్మపై నిరంతర ధ్యానం.
సత్సంగం: జ్ఞానుల సహవాసం ద్వారా నిజమైన జ్ఞానం వికసిస్తుంది.

8. జ్ఞానమార్గం మరియు భక్తిమార్గం

భగవద్గీతలో జ్ఞానం మార్గం ను, భక్తి మార్గం ను సమానంగా ఉన్నతమైనవిగా కృష్ణుడు వివరించాడు. జ్ఞానం మానవుని మోక్షానికి తీసుకెళ్తుంది, కానీ జ్ఞానంతో కలిసిన భక్తి మానవుని మరింత సులభంగా పరమాత్మ దగ్గరికి చేర్చుతుంది.

9. జ్ఞానం లేని జీవితం

జ్ఞానం లేకపోతే మనిషి అజ్ఞానం బంధనాల్లో చిక్కుకొని,
ఇంద్రియాసక్తుల్లో పడిపోతాడు
కోపం, లోభం, మోహం, మదం, మాత్సర్యం పెరుగుతాయి
శాశ్వత ఆనందాన్ని పొందలేడు
పునర్జన్మల చక్రంలో తిరుగుతూనే ఉంటాడు

10. సమగ్ర నిర్ధారణ

అందువల్ల, జ్ఞానం అంటే శరీరాన్ని అధిగమించి, ఆత్మ స్వరూపాన్ని తెలుసుకొని, పరమాత్మతో ఏకత్వం సాధించడం. ఇది కేవలం చదువుతో రాదు, అనుభవంతో, ధ్యానంతో, భక్తితో వస్తుంది. జ్ఞానం కలిగినవాడు సమాన దృష్టితో జీవిస్తాడు, ఇతరుల పట్ల కరుణతో ఉంటాడు, భౌతిక బంధనాల పట్ల ఆసక్తి చూపడు. అతడు శాంతిని, మోక్షాన్ని పొందుతాడు.

ముగింపు

జ్ఞానం అనేది పుస్తకాలలోని విషయాల సమాహారం కాదు. అది ఆత్మస్వరూపాన్ని, పరమసత్యాన్ని గ్రహించడం. నిజమైన జ్ఞానం మనిషిని మాయ నుండి విముక్తి చేసి, శాశ్వతమైన ఆనందం, శాంతి, మోక్షాన్ని ప్రసాదిస్తుంది.