అధ్యాత్మం అంటే ఏమిటి?

భగవద్గీత 8వ అధ్యాయంలో శ్రీకృష్ణుడు అర్జునునికి అనేకమైన గంభీరమైన తత్వ రహస్యాలను వివరిస్తాడు. వాటిలో “అధ్యాత్మం” అనే పదానికి ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. ఈ పదం కేవలం ఆధ్యాత్మికతకు సంబంధించినది మాత్రమే కాదు, జీవాత్మ యొక్క అసలు స్వరూపం, దాని ప్రయోజనం, మరియు పరమాత్మతోని సంబంధాన్ని తెలియజేస్తుంది. "అధ్యాత్మం" అనేది జీవన సత్యానికి దారి చూపే ఒక ఆంతర్యార్థం కలిగిన భావన.

ఈ భావనను గీతలో శ్రీకృష్ణుడు ఇలా నిర్వచిస్తాడు: “అధ్యాత్మం” అంటే స్వజీవ స్వరూపాన్ని, ఆత్మ యొక్క నిజమైన తత్త్వాన్ని తెలుసుకోవడం.
ఇప్పుడు దీన్ని వివిధ కోణాల్లో పరిశీలిద్దాం.

1. అధ్యాత్మం యొక్క మూలార్థం

"అధ్యాత్మం" అనే పదం రెండు భాగాలనుండి ఏర్పడింది – "అధి" (పైగా, మించి) మరియు "ఆత్మ" (జీవాత్మ). కాబట్టి అధ్యాత్మం అంటే జీవాత్మకు మించిన నిజస్వరూపాన్ని గ్రహించడం, దాని పరమార్థాన్ని అర్థం చేసుకోవడం. ఇది కేవలం శరీర జీవితం, భౌతిక లోకాన్ని మాత్రమే కాకుండా, ఆత్మ యొక్క అసలు పరమ గమ్యాన్ని తెలుసుకోవడమే.
భగవద్గీతలో ఇది ఇలా చెప్పబడింది: జీవుడు తన స్వరూపాన్ని, తన ఉనికిని, పరమాత్మతో ఉన్న అనుబంధాన్ని తెలుసుకోవడం అధ్యాత్మం.

2. శరీరం మరియు ఆత్మ మధ్య తేడా

మనిషి తనను కేవలం శరీరమని భావిస్తాడు. కానీ శరీరం నశ్వరమైనది. ఈ నశ్వర దేహంలో నివసించేది ఆత్మ. ఈ ఆత్మ శాశ్వతం, అవినాశనం, జనన మరణాలకు అతీతం. ఈ తేడాను గ్రహించడం అధ్యాత్మం వైపు తొలి అడుగు.
శరీరం = భౌతిక స్థూలరూపం (మార్పుకు లోనైనది)
ఆత్మ = శాశ్వత స్వరూపం (అమరమైనది)
అధ్యాత్మం అంటే శరీరం మారినా, జీవుడు అంటే ఆత్మ ఎప్పటికీ నశించదని తెలుసుకోవడం.

3. అధ్యాత్మం ద్వారా జీవితార్థం తెలుసుకోవడం

మనిషి పుట్టినప్పటి నుండి అహంకారం, కామం, క్రోధం, మోహం వంటి బంధనాలలో చిక్కుకుంటాడు. ఇవన్నీ భౌతికమైనవి. కానీ అధ్యాత్మం ద్వారా జీవుడు తెలుసుకోవలసింది:
- నేను ఈ శరీరం కాదు.
- నేను ఈ భావోద్వేగాలకు బానిసను కాదు.
- నేను శాశ్వతమైన ఆత్మను.
- నా పరమగమ్యం పరమాత్మతో ఏకత్వం పొందడమే.
ఈ అవగాహన వచ్చినపుడు జీవితం యొక్క ఉద్దేశం స్పష్టమవుతుంది.

4. భగవద్గీతలో అధ్యాత్మం స్థానం

8వ అధ్యాయం "అక్షరబ్రహ్మయోగం" అనే పేరుతో ప్రసిద్ధి. ఇందులో శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుని ప్రశ్నలకు సమాధానం ఇస్తాడు. అర్జునుడు అడిగిన ప్రశ్నల్లో ఒకటి:
“అధ్యాత్మం అంటే ఏమిటి?”
అప్పుడు శ్రీకృష్ణుడు సమాధానంగా చెప్పినది:
జీవుని స్వరూపాన్ని తెలుసుకోవడం అధ్యాత్మం.
అంటే, శరీరంతో కట్టుబడి ఉన్న ఆత్మ అసలు తన మూలమైన బ్రహ్మాన్ని ఎలా గ్రహించగలదో తెలుసుకోవడమే అధ్యాత్మం అని ఆయన వివరించారు.

5. అధ్యాత్మం మరియు మోక్షం

మోక్షం అనేది భౌతిక జనన మరణ చక్రం నుండి విముక్తి పొందడం. ఈ మోక్షానికి దారి చూపేది అధ్యాత్మమే. ఎందుకంటే, ఆత్మను తెలుసుకోవడం ద్వారానే పరమాత్మను చేరుకోవచ్చు.
- ఆత్మ స్వరూపాన్ని గుర్తించడం
- కర్మ బంధనాలనుండి విముక్తి పొందడం
- పరమాత్మను ధ్యానించడం
- చివరికి మోక్షాన్ని పొందడం
ఇదే అధ్యాత్మం యొక్క ఫలితమని గీతలో చెప్పబడింది.

6. అధ్యాత్మం సాధన మార్గాలు

అధ్యాత్మం అనేది కేవలం గ్రంథాలను చదివి తెలుసుకోలేము. అది అనుభవం ద్వారా ఆవిష్కృతమవుతుంది. సాధన మార్గాలు:
ధ్యానం : మనసును ఒకాగ్రం చేసి ఆత్మ తత్త్వాన్ని దర్శించడం.
యోగం : శరీరం, మనసు, ఆత్మల సమన్వయం ద్వారా నిజస్వరూపాన్ని గ్రహించడం.
భక్తి : పరమాత్మను అనుసరించడం, ఆయనను స్మరించడం.
జ్ఞానం : శాస్త్రాలను అధ్యయనం చేసి ఆత్మ-పరమాత్మ తత్త్వాన్ని అర్థం చేసుకోవడం.
నిస్వార్థ కర్మ : ఫలితాలకై తపించకుండా కర్తవ్యాన్ని నిర్వర్తించడం.
ఈ మార్గాల్లో నడిచినప్పుడు మనిషి అధ్యాత్మాన్ని తెలుసుకుంటాడు.

7. అధ్యాత్మం యొక్క ప్రాముఖ్యత

అధ్యాత్మం అనేది ప్రతి మనిషికి అవసరమైన జ్ఞానం. ఎందుకంటే:
ఇది భయాన్ని తొలగిస్తుంది (మరణ భయం, భవిష్యత్ భయం).
- ఇది నిజమైన శాంతి ఇస్తుంది.
- ఇది భౌతిక బంధనాలనుండి విముక్తి చేస్తుంది.
- ఇది జీవితానికి శాశ్వత అర్థాన్ని ఇస్తుంది.
భగవద్గీతలో చెప్పినట్లుగా, అధ్యాత్మాన్ని తెలుసుకున్న వాడు మరణ సమయంలో కూడా పరమాత్మను స్మరించి, ఆయనలో లీనమవుతాడు.

8. అధ్యాత్మం మరియు మనసు పరివర్తన

అధ్యాత్మ జ్ఞానం వచ్చిన తరువాత మనిషి లోపల మార్పు కలుగుతుంది:
- కామ, క్రోధ, లోభాలకు అతీతుడవుతాడు.
- ప్రతి జీవిలో పరమాత్మను చూడగలుగుతాడు.
- సమత్వంతో జీవించగలుగుతాడు.
- పరమ సత్యానికి దారి తీసే మార్గంలో నడుస్తాడు.

ముగింపు

భగవద్గీత 8వ అధ్యాయం ప్రకారం:
“అధ్యాత్మం అంటే జీవుడు తన అసలు స్వరూపాన్ని తెలుసుకోవడం. శరీరం కాదని, తాను శాశ్వత ఆత్మని గ్రహించడం. ఆ ఆత్మ పరమాత్మతో ఏకత్వం పొందడం.”
ఇది మనిషిని భౌతిక బంధనాలనుండి విడిపించి, మోక్షానికి దారి తీస్తుంది. కాబట్టి ప్రతి మనిషి అధ్యాత్మ జ్ఞానం పొందడం అత్యవసరం.
మొత్తం చెప్పుకోవలసిందేమిటంటే అధ్యాత్మం అనేది ఆత్మ తత్త్వాన్ని, జీవుని అసలు స్వరూపాన్ని గ్రహించడమే. ఇది తెలుసుకున్న వాడు మరణ భయాన్ని అధిగమించి, పరమాత్మలో లీనమై, శాశ్వత శాంతిని పొందుతాడు.